Zijn paddenstoelen werkzaam bij het voorkomen en de behandeling van kanker ?
Er zijn geen overtuigende bewijzen dat paddenstoelen het risico op het krijgen van kanker kunnen verkleinen.
Er zijn ook geen overtuigende bewijzen dat paddenstoelen bij mensen de tumorgroei kunnen vertragen of stoppen. Het overgrote deel van de aanwijzingen voor een gunstig effect is afkomstig van studies in reageerbuisjes of bij proefdieren. Er zijn zeer beperkte, discutabele aanwijzingen uit onderzoek bij Chinese patiënten dat het gebruik van poeder van de paddenstoel Ganoderma lucidum (G. Lucidum) de behandeling van longkanker met chemotherapie zou kunnen ondersteunen (zie onder).
Paddenstoelen en het risico op kanker:
Er is weinig onderzoek gedaan naar de consumptie van paddenstoelen en het risico op het krijgen van kanker. Eén overzichtsstudie uit 2014 heeft studies samengevat waarin gekeken is naar de consumptie van paddenstoelen en het risico op het krijgen van borstkanker. Deze overzichtsstudie liet een verband zien tussen een hogere inname aan paddenstoelen en een lager risico op borstkanker. Of dat verlaagde risico daadwerkelijk aan de consumptie van paddenstoelen is toe te schrijven is niet uit deze studie te halen. Andere leefgewoonten die veel voorkomen bij mensen met een hoog paddenstoelen gebruik zouden ook dit verlaagde risico kunnen verklaren.
De meeste van de studies (80%) besproken in dit overzichtsartikel waren uitgevoerd in Azië (Korea, China en Japan) en slechts twee in Europa (Frankrijk, Spanje, Italië, Nederland, Denemarken, Zweden, Duitsland, Engeland). De twee studies die in Europa zijn uitgevoerd lieten geen verlaagt risico op borstkanker zien.
Het beantwoorden van de vragen kan in deze studies beïnvloed zijn door het feit dat mensen de ziekte al hadden toen hun voedingsgewoonten werden gevraagd. Hierdoor zijn ze wellicht meer bewust van wat ze eerder hebben gedaan of kunnen ze hun eerdere gewoonten over-of juist onderschatten. Dit is een minder betrouwbare manier dan het navragen van de voedingsinname van mensen voordat ze kanker hebben.
Meer en betere studies zijn nodig om deze resultaten te bevestigen.
Paddenstoelen en de behandeling van kanker:
Er is geen bewijs dat paddenstoelen effectief zijn bij de behandeling van kanker. Er is wel onderzocht of extracten of één bepaalde werkzame stof (bijvoorbeeld polysachariden en glucanen) van verschillende eetbare en zelfs giftige paddenstoelen effect hebben op kankercellen of het immuunsysteem.
Paddenstoelen die onderzocht zijn:
- Phellinus linteus
- Pleurotus ostreatus (oesterzwam)
- Agaricus blazei (amandelpaddestoel)
- Lentinula edodes (shiitake)
- Trametes versicolor (elfenbankje)
- Grifola frondosa (eikenhaas)
- Ganoderma Lucidum (Reishi)
- Hericium erinaceus (pruikzwam)
- Cordyceps militaris (rupsendoder)
- Xerocomus badius (kastanjeboleet)
- Calvatia utriformis (ruitjesbovist)
- Schizophyllum commune (waaiertje)
- Flammulina velutipes (fluweelpootje)
- Suillus placidus (ivoorboleet)
- Inonotus obliquus (berkenweerschijnzwam)
- Inocybe umbrinella (spleetvezelkop)
- Coprinus comatus (geschubte inktzwam)
- Funlia trogii (bleke borstelkurkzwam)
- Lactarius flavidus (gele melkzwam)
- Clitocybe (trechterzwam)
- Albatrellus confluens (broodjeszwam
- Russula cyanoxantha (regenboogrussela)
- Fomes fomentarius (tondelzwam)
- Piptoporus betulinus (berkenzwam)
- Antrodia camphorata (versicolor kamfer)
- Polyozellus multiplex
Hoewel er aanwijzingen zijn dat sommige paddenstoelen kankercellen kunnen doden en gevoeliger maken voor chemotherapie en bestraling, is het onderzoek grotendeels uitgevoerd in reageerbuisjes of bij proefdieren met vaak resultaten waarvan onduidelijk is wat ze in de praktijk precies betekenen. Zowel onderzoek bij dieren als onderzoek in reageerbuisjes kunnen niet zomaar worden vertaald naar de mens, omdat stoffen in het menselijk lichaam zich anders gedragen en de reacties anders kunnen zijn dan bij proefdieren of in reageerbuisjes.
Bij één studie die is uitgevoerd in reageerbuisjes met menselijke kankercellen, ging het om borstkankercellen en darmkankercellen. De onderzochte paddenstoelen waren de portabella, de enoki, de shiitake en de oesterzwam waarvan een extract werd gebruikt. Het oesterzwamextract leek een gunstig effect te hebben op kankercellen. De celdeling en groei van de kankercellen werd geremd. Onderzoek in reageerbuisjes met extracten wil echter nog niets zeggen over het effect van paddenstoelen in het menselijk lichaam. Er is niet onderzocht wat het eten van deze paddenstoelen doet op de groei van tumoren in de mens. Er is daarom geen reden om paddenstoelen bij de behandeling van kanker te gebruiken.
Er is echter ook geen reden om van het eten van paddenstoelen af te zien. Paddenstoelen bevatten weinig calorieën en zijn een goede bron van B-vitamines, mineralen en vezels. Eetbare smakelijke paddenstoelen passen prima in een gezonde voeding en kunnen daarom vooral gegeten worden vanwege hun culinaire waarde.
Maar let op! Pluk paddenstoelen nooit zelf!
Ganoderma lucidum:
In 2012 is een overzichtsstudie geschreven over vijf Chinese studies waarin is gekeken naar de werkzaamheid van de paddenstoel Ganoderma lucidum bij de behandeling van kanker. Deze onderzoeken zijn echter uitgevoerd bij zeer kleine groepen Chinezen en de studies waren van matige kwaliteit. In de vijf studies zijn in totaal 373 mensen onderzocht. Deze mensen kregen een G. lucidum extract of een placebo.
De conclusie van de vijf studies is dat G. lucidum in combinatie met radiotherapie of chemotherapie zou kunnen werken. Bij twee van deze studies bij patiënten met vergevorderde longkanker leken de tumoren kleiner te worden bij patiënten die behandeld waren met chemotherapie en G. lucidum in vergelijking met de patiënten die alleen chemotherapie kregen.
Het gaat hier echter om kleine groepen patiënten die onderzocht zijn: in de ene studie kregen 19 mensen het extract, in de andere studie 35. Deze laatstgenoemde groep patiënten hadden een kleinere dip in hun leukocyten als ze G. lucidum bij de chemotherapie kregen.
Er is niet onderzocht of G. lucidum bijdraagt aan een langere overleving.
De paddenstoel Ganoderma Lucidum (G. lucidum) wordt ook wel Reishi paddenstoel genoemd. Andere namen voor deze paddenstoel zijn Ling zhi en Lin zi. Deze paddenstoel wordt in poedervorm of als extract gebruikt. China en Japan zijn de grootste gebruikers van de paddenstoel.
Een mogelijke bijwerking van G. lucidum is misselijkheid en verstoring van de slaap. Deze bijwerkingen zijn gemeld door enkele patiënten die meededen aan onderzoek naar G. lucidum.
Het is echter niet duidelijk of deze bijwerkingen door de paddenstoel zijn veroorzaakt of door de chemotherapie zelf. Al met al zijn de beschreven studies klein en onvolledig beschreven. Hierdoor kan men slechts de conclusie trekken dat er beperkte en discutabele aanwijzingen zijn dat G. lucidum extract de behandeling van longkanker met chemotherapie kan ondersteunen.
Er is geen bewijs dat G. lucidum alleen de tumorgroei kan stoppen of vertragen. Hiervoor zijn reguliere behandelingen nodig zoals operatie, bestraling, chemotherapie en/of hormonale therapie.