Er zijn twee soorten darmstoma’s: een colostoma (dikke darm stoma) en een ileostoma (dunne darm stoma). De voedingsadviezen verschillen per stomasoort.

Voedingsadviezen bij een colostoma:

Bij een colostoma kan de dikke darm minder goed water en zouten opnemen. Nadat je de stoma hebt gekregen kan de dikte en structuur van je ontlasting nog onregelmatig zijn, maar dat wordt na enige tijd meestal beter. Meestal is het mogelijk om zonder aanpassingen te eten en heb je geen speciaal dieet nodig.

Hoe lager de colostoma is geplaatst, hoe meer vocht de dikke darm uit de ontlasting haalt en dus hoe steviger de ontlasting zal zijn. Het is belangrijk ervoor te zorgen dat de ontlasting soepel blijft en er geen verstopping van de stoma ontstaat. Voedingsvezels, vocht en lichaamsbeweging zijn belangrijk om verstopping te voorkomen.

Voedingsvezels:

Voedingsvezels trekken in de darmen vocht aan en maken zo de ontlasting soepel en stevig.  Ook stimuleren vezels bewegingen van de darmen, zodat ontlasting soepel snel wordt getransporteerd. Kies vaker voor producten met veel voedingsvezels, zoals fruit, groente en volkorenproducten. Per dag hebben vrouwen 30 gram vezels nodig en mannen 40 gram.

Groente, fruit, volkorenproducten, peulvruchten en noten bevatten verschillende soorten vezels. Ze hebben elk een eigen werking op de stoelgang. Het beste is om elke dag te kiezen voor een combinatie van verschillende vezelrijke producten. 

Vocht:

De combinatie van vezels en vocht is erg belangrijk voor een soepele ontlasting. Wanneer je veel vezels binnenkrijgt maar te weinig drinkt, kan dit zorgen voor verstopping. Drink dagelijks 1,5 tot 2 liter. Dit komt neer op ongeveer 10 glazen. Al het vocht telt mee zoals water, koffie, thee, melk en melkproducten, soep, bouillon of sap.

Lichaamsbeweging:

Lichaamsbeweging is goed voor je conditie maar ook voor je darmen. Door te bewegen komen je darmen ook in beweging en verplaatst de ontlasting zich makkelijker door de darm. Probeer wekelijks minimaal 250 minuten flink te bewegen zoals fietsen, stevig wandelen of zwemmen. Daarnaast is het goed om twee keer per week spier- en botversterkende oefeningen te doen. 

Lees hier meer over beweging bij kanker.

Gasvorming:

Gas in de darmen wordt gevormd door bacteriën. Dat is normaal maar kan bij een stoma vervelend zijn. Een deel van de gasvorming in de darmen is te voorkomen. Gas kan namelijk veroorzaakt worden doordat er lucht met je eten of drinken ‘mee’ komt. Dit gebeurt bijvoorbeeld als je door een rietje drinkt, als je rookt, als je snel eet of als je praat tijdens het eten. Je kunt dit voorkomen door rustig te eten en niet te praten terwijl je eet. Ook is het belangrijk om te stoppen met roken.

Er zijn producten die extra gas kunnen veroorzaken zoals peulvruchten, koolsoorten en spruiten, paprika, uien, knoflook, prei en dranken met prik. Je kunt het beste zelf uitproberen of je van een bepaalde product last van gasvorming krijgt.

De geur en kleur van je ontlasting:

Er zijn bepaalde producten die de ontlasting een andere kleur kunnen geven. Zo kleurt de ontlasting door spinazie groen, door bieten rood en door ijzersupplementen zwart. Ook kan de ontlasting een sterke geur krijgen door bepaalde producten zoals peulvruchten, koolsoorten (vooral als die lang gekookt zijn), eieren, uien, knoflook, prei en vis. Je kunt ook hierbij het beste zelf uitproberen hoe jouw lichaam reageert.

Lees hier meer voedingstips bij een colostoma.

Voedingsadviezen bij een ileostoma:

Een ileostoma is meestal ingrijpender dan een colostoma en kan veel last geven. Vaak zijn er aanpassingen in de voeding nodig.

Normaal word de ontlasting in de dikke darm ingedikt en worden vocht en zouten uit je ontlasting opgenomen. Bij een ileostoma bereikt je ontlasting de dikke darm niet. Hierdoor gaan dagelijks gemakkelijk veel vocht en zouten verloren, die moeten worden aangevuld. Daarnaast kan de uitgang van een ileostoma verstopt raken door voedselresten, vooral vlak na de operatie.

Zorg voor voldoende vocht en zout:

Bij een ileostoma is het belangrijk dat je de vocht en zouten die verloren gaan weer voldoende binnenkrijgt. Voldoende is in dit geval 2 tot 2,5 liter vocht per dag. Dit zijn ongeveer 12 glazen per dag. Je kunt aan de kleur en hoeveelheid van de urine zien of je genoeg drinkt: als je weinig plast en de urine donker van kleur is, drink je te weinig.

Gebruik ook meer zout. Producten met veel zout zijn soep, bouillon en kaas. Ook zit er veel zout in producten als sauzen, haring, vis en groenten uit blik.

Zorg bij diarree, braken, veel zweten, koorts of warm weer dat je extra vocht en zouten binnenkrijgt. Dit kun je bijvoorbeeld doen door bouillon te drinken of orale dehydratiezouten (ORS) te nemen.

Gasvorming:

Zie de informatie over gasvorming bij voedingsadviezen bij colostoma.

De kleur en geur van je ontlasting:

Zie de informatie over kleur- en geurvorming bij voedingsadviezen bij colostoma.

Verstopping voorkomen:

De meningen zijn verdeeld over welke producten bij een ileostoma verstopping kunnen veroorzaken. In sommige ziekenhuizen wordt het advies gegeven om tot 2-3 weken na de darmoperatie uit voorzorg producten die verstopping kunnen veroorzaken te laten staan.

Het kan ook helpen om deze producten heel fijn te snijden en goed te kauwen. Het gaat hier dan om vezelige producten als harde rauwkost, vezelige draderige groenten zoals asperges, bleekselderij, champignons, zuurkool, maïs, fruit met pit en schil, verse ananas, citrusfruit, gedroogde vruchten, kokosproducten, taai en draderig vlees, noten en pinda’s, en grove volkorenproducten.

Lees hier meer voedingstips bij een ileostoma.