Wat als je als kankerpatiënt niets meer lust? In het ziekenhuis Meander hebben ze daar dé oplossing voor.
Auteur: Steven de Groot - destentor.nl/amersfoort
Kankerpatiënten moeten hun smaak opnieuw ontdekken na een chemokuur; in het Meander ziekenhuis in Amersfoort krijgen ze te maken met 'een explosie van smaken'.
Foto: Ricardo Smit.
Een kookcursus voor mensen met kanker. Het lijkt misschien alsof deze patiënten tijdens een chemokuur andere dingen aan hun hoofd hebben, maar toch is het van levensbelang. ,,Je moet alles wat ‘hoort’ over eten overboord gooien.”
Onder het toeziend oog van chef-kok Jelte Kuipers (56) maken vier patiënten van het Meander Medisch Centrum in Amersfoort zaterdagochtend opnieuw kennis met smaak. ,,Tijdens een chemokuur verlies je eigenlijk je smaak”, vertelt Kuipers. ,,Als je jezelf aan je oude eetpatroon houdt, gaat het niet goed. Heel veel mensen gaan tijdens hun behandeling minder eten, maar dat moeten ze juist absoluut niet doen.”
Uitvinden wat wel werkt: honing op kroket:
,,Veel patiënten komen hier ondervoed binnen”, zegt Charlotte Verhage (46), manager eten en drinken bij het Meander. ,,Je moet alles wat ‘hoort’ over eten overboord gooien, en uitvinden wat werkt. Een voorbeeld is een patiënt die honing op een kroket deed. Voor hem smaakte het op die manier nog echt als een kroket.”
Voor iedere patiënt anders:
Kuipers: ,,Wij gaan samen met de patiënten koken, en uitzoeken wat ze nog wél goed proeven; zoet, zuur, zout, umami. Het is voor iedere patiënt anders.” Dit blijkt wel uit wat de patiënten zelf vertellen voordat ze aan de slag gaan. ,,Ik lustte vroeger alles”, zegt Bert (78) die met zijn vrouw Marry (76), naar het smaakcafé is afgereisd. ,,Ik kan gelukkig nog steeds wel eten en ervan genieten.”
Een voorbeeld is een patiënt die honing op een kroket deed. Voor hem smaakte het op die manier nog echt als een kroket
Charlotte Verhage (46), Meander Medisch Centrum.
,,Maar soms staat de geur me opeens zo tegen; ik heb veel gevaren vroeger, en ik vergelijk het wel eens met zeeziek zijn.” Een andere patiënt vertelt: ,,Alles ruikt voor mij juist verrukkelijk. Ik denk wel eens oh lekker, een biefstukje. Maar dan stop ik het in m'n mond... blegh.”
Machteloos gevoel:
,,We geven ze zometeen een explosie aan smaken”, zegt Kuipers. ,,Dan moeten de patiënten zelf uitvinden wat ze lekker vinden. Ze krijgen een boekje met ideeën mee naar huis.” Verhage: ,,De patiënt is belangrijk. Maar voor de mantelzorger is dit minstens net zó belangrijk.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Chef-kok Jelte Kuipers (rechts): ,,Heel veel mensen gaan tijdens hun behandeling minder eten, maar dat moeten ze juist absoluut niet doen."
Niet meer durven koken:
Voor veel patiënten is het een hele nieuwe ervaring om na te denken over waarom ze iets niet lekker meer vinden, zegt Kuipers.
,,Vroeger werd je bij het ziekenhuis weggestuurd met een formuliertje waarop stond dat je smaak kon veranderen, verder niets. Er zijn patiënten die thuis niet meer durven te koken voor anderen, omdat ze niet weten wat ze lekker vinden.”
Maak van eten een feestje:
,,Maar je moet eten niet alleen maar als brandstof willen zien. Ik zeg altijd dat je van iedere maaltijd een feestje moet maken. Het komt voor dat mensen helemaal niet meer warm willen eten; je kunt prima een koude maaltijd mooi aankleden.”
Het is allang niet meer zo dat al het ziekenhuiseten doorgekookte groenten zijn
Chef-kok Jelte Kuipers.
Kuipers maakte de overstap van de horeca, waar hij chef-kok was in een sterrenrestaurant, naar het ziekenhuis: ,,Ik wilde iets anders. Maar ik wilde ook niet dat 35 jaar horecaervaring verloren ging. Ik zag de advertentie van het Meander, en zodoende.”
Smaakpoli opzetten:
,,Het is een andere wereld: ik werkte in Rotterdam bij de haven. Die bootwerkers wilden een groot stuk vlees met patat. Hier overleg je met de diëtist over 40 gram rundvlees, mag er geen grammetje zout te veel in zitten. Maar het is allang niet meer zo dat al het ziekenhuiseten doorgekookte groenten zijn.”
Het Meander heeft in 2023 en 2024 vijf keer een smaakcafé georganiseerd, voor enkele tientallen patiënten, maar de hoop is om dit in de toekomst grootser aan te pakken, bijvoorbeeld door een smaakpoli op te zetten.
Bron: www.destentor.nl