Auteur: Wim Goorhuis - tubantia.nl/rijssen-holten

Herma Schöppers in het buitengebied van Holten, waar ze tijdens het paardrijden op zandwegen mogelijk asbestkanker heeft opgelopen. 

Foto: Vincent Jannink.

Herma Schöppers uit Holten heeft asbestkanker. Praten over haar ziekte wil ze liever niet. Maar in de procedure die ze nu voert tegen Eternit moet ze wel. „Ze wísten dat asbest schadelijk was. En zijn toch doorgegaan met produceren”, zegt ze over het Goorse bedrijf.

Ik ga eraan dood. Maar ik hoop nog lang niet

Herma Schöppers.

Het is een bijzondere zitting deze week in de Almelose rechtbank. Meerdere mensen worden onder ede gehoord over het leven van Herma Schöppers. Ook de 50-jarige inwoner van Holten zelf wordt gehoord door rechter Hugo de Boef. Centraal in dit bijzondere getuigenverhoor staat de vraag hoe Herma Schöppers asbestkanker heeft opgelopen.

Of het verhoor ooit daadwerkelijk gebruikt gaat worden is nog de vraag. De procedure die de Holtense nu bij de rechtbank voert, kan er in de toekomst toe leiden dat Eternit aansprakelijk wordt gesteld en dat er een schadeclaim komt. Maar of dat gebeurt, is ongewis. Schöppers is evenwel duidelijk: zij hoopt dat het gebeurt.

Buitengebied Holten:

In alle rust doet Herma Schöppers haar verhaal tegenover de rechter. Het is in feite het levensverhaal van de tengere Holtense. Ze vertelt over haar lagere schooltijd, over het vele buiten spelen dat ze als kind deed. Over haar werk, en over het paardrijden in het prachtige buitengebied van Holten.

Vorig jaar februari is bij haar zowel longvlieskanker als buikvlieskanker geconstateerd. Mesothelioom is de medische benaming voor wat in de volksmond asbestkanker heet.

Als je zegt dat je ziek bent, dan word je volgens mij alleen maar zieker

Herma Schöppers.

„Het is eigenlijk per toeval bij mij ontdekt”, vertelt Herma. „Ik moest enkele jaren geleden een medische ingreep ondergaan. Daar kreeg ik littekenweefsel van op mijn lichaam, dat wilde ik laten weghalen. Je moet dan een echo laten maken zodat ze op het ziekenhuis goed kunnen zien hoe ver dat littekenweefsel zit. Na die ingreep voor het littekenweefsel werd ik ’s middags gebeld door het ziekenhuis. Ik moest terugkomen. Ze hadden gezien dat ik een klaplong had, ook had ik vocht achter de longen. ‘We gaan u verder onderzoeken’, zei de specialist.”

De longarts van het ziekenhuis in Deventer vroeg tijdens dat telefoongesprek al wel meteen: ‘Heb jij met asbest gewerkt.’ „Ik zei meteen nee. Er ging ook nog geen belletje rinkelen.” Na de diagnose werd Herma opgenomen en heeft ze drie weken in het ziekenhuis gelegen voor de klaplong. Die gedurende die opnameperiode overigens niet genas. Ook een operatie bood geen soelaas. „Ik heb nog steeds zo’n stuk ingeklapte long”, zegt ze, wijzend op haar borst.

Geluk bij een ongeluk was dat de chirurg een stukje weefsel van zowel de long als het uitstulpsel heeft opgestuurd voor nader onderzoek. „‘Normaal doe ik dat niet’, zei de chirurg nog.” De diagnose die ze kort daarna krijgt is heftig: Herma Schöppers lijdt aan zowel longvlieskanker als buikvlieskanker.

Ze voelt zich nu goed. Wat haar levensverwachting is weet ze niet. „En dat wil ik ook niet weten. Ik had mijn levensverwachting op 100 staan, die heb ik nu bijgesteld naar 99. Ik doe m’n ding en heb nergens last van. Het klinkt misschien raar, maar zolang ik niks voel ben ik in mijn ogen nog gezond. Als ik nu zou zeggen: ‘ik ben ziek, ik ben ziek.’ Dan word je volgens mij ook alleen maar zieker.”

Meteen na die diagnose zit de Holtense met de vraag: hoe heb ik dit kunnen oplopen? Waar ben ik in contact gekomen met asbest? Want mesothelioom kan alleen maar worden veroorzaakt door asbest. Haar vooruitzichten zijn zonder meer slecht. Volgens de website kanker.nl leven mensen na de diagnose gemiddeld nog 13 tot 15 maanden. Nuchter zegt ze over zichzelf: „Ik ga eraan dood. Maar ik hoop nog lang niet.”

Bewijs veilig stellen:

Het getuigenverhoor is onderdeel van een procedure die de Holtense met haar advocaat Monique Verbeemen voert om bewijs veilig te stellen. Verbeemen: „Het belangrijkste bij asbestblootstelling is bewijs veilig stellen. Hoe langer je wacht, hoe groter de kans dat bewijs verloren gaat. Als de gezondheid van mijn cliënt achteruit gaat, is ze niet meer in staat om een verklaring af te leggen.” Een verklaring onder ede kan in de toekomst mogelijk worden gebruikt bij een schadeclaim richting Eternit, dat in het verleden lange tijd asbest heeft geproduceerd. Een vertegenwoordiger en advocaat van het Goorse bedrijf zijn ook aanwezig bij het verhoor.

Als het over Eternit gaat wordt Herma Schöppers fel. „Ze wísten dat asbest schadelijk was. En zijn toch doorgegaan met produceren. In de beginjaren was nog niet bekend dat het schadelijk was. Maar als je het wél weet, en je gaat alsnog door. Ja, dan heb je mij... En daar ga ik mij hard voor maken.”

Als ik ’s nachts wakker word, denk ik meteen: asbest

Herma Schöppers.

De Holtense realiseert zich dat het moeilijk is om er achter te komen waar ze de asbestbesmetting heeft opgelopen. Was het tijdens haar jeugd in Holten? Was het tijdens het paardrijden in het buitengebied van haar woonplaats? Of gebeurde het tijdens de hondencursus die ze rond 2003 volgde op het terrein van de voormalige steenfabriek de Brekeld in Rijssen?

Het komt allemaal voorbij tijdens het getuigenverhoor. Dat paardrijden gebeurde vooral op onverharde wegen. Gaten daarin werden in het verleden vaak gevuld met asbest. „In de zomer reed je vaak door het stof.” Maar de Rijssense steenfabriek is ook een mogelijkheid. Al in 2002 was bekend dat het terrein aan de Brekeldlaan zwaar vervuild was met asbest. „Maar toen wij er kwamen, stonden er geen bordjes met verboden toegang. Er stond ook geen hek om het terrein”, vertelt de man die destijds de hondencursus gaf tijdens het verhoor.

‘Paardenmeisjes’

Ook de hartvriendin van Herma is opgeroepen. Als ‘paardenmeisjes’ hebben ze vroeger veel ritten gemaakt over zandwegen in het buitengebied. „We kwamen ook veel op boerenerven. Het is goed mogelijk dat er asbest is gebruikt als erfverharding”, vertelt de vrouw die nog steeds bevriend is met de Holtense. Inmiddels heeft Herma’s partner Arjan Enneman stukken bij de gemeente Rijssen-Holten opgevraagd over de sanering van het met asbest vervuilde terrein van de steenfabriek.

Met het getuigenverhoor wordt Herma weer geconfronteerd met de ziekte waar ze het eigenlijk nu niet over wil hebben. „Ik heb de laatste dagen ook slecht geslapen”, zegt ze na afloop van het getuigenverhoor dat enkele uren in beslag neemt. „Telkens als ik ’s nachts wakker word dan denk ik meteen: asbest!” De melding over de asbestbesmetting heeft ze gedaan na een oproep daartoe in 2023 door de politie.

Hoe Eternit tegen het verhaal van Schöppers aankijkt? In de rechtbank luisterde een vertegenwoordiger en advocaat Derk-Jan van der Kolk van het bedrijf naar het verhaal van de Holtense. Vragen stelden ze niet, getuigen inbrengen deden ze evenmin. Het Goorse bedrijf wilde na de verhoren niet reageren.

Eternit in Goor, waar in het verleden lange tijd asbest werd geproduceerd.

Foto: Vincent Jannink.

Bron: www.tubantia.nl