MOL - Tien jaar geleden zakte de grond onder de voeten van Francis Ligot (73) weg, de diagnose luidde: uitgezaaide pancreaskanker. Woensdag getuigde hij in het nucleaire onderzoekscentrum SCK in Mol over een nieuwer type van kankerbestrijding dat hem in leven hield: inwendige bestraling met medische radio-isotopen. “Zonder die aanpak zou ik niet meer geleefd hebben”, zei Ligot. “Dit verlengde mijn leven al met meerdere jaren.”

 

 

De voorspellingen liegen er niet om. Kanker wordt, zonder doortastende maatregelen, tegen 2036 hoogstwaarschijnlijk de voornaamste doodsoorzaak in Europa. “Binnen de EU worden elk jaar 2,7 miljoen kankerdiagnoses gesteld”, legde minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) uit in Mol voor een gezelschap van wetenschappers en perslui.

Een van die diagnoses kreeg Francis Ligot, een Waal uit de omgeving van Charleroi, een jaar of tien geleden te horen. De tumor op zijn pancreas had al voor uitzaaiingen gezorgd.

 

 

“Terdoodveroordeelde”

“Ik voelde me bij die melding als een terdoodveroordeelde op het schavot, net vóór het luik onder zijn voeten openklapt”, zei Ligot voor de muisstille zaal in Mol. Een eerste, klassieke kankerbehandeling had geen effect. “De tweede had zoveel neveneffecten dat ik ze niet verdroeg”, zei Ligot. “Daarna kreeg ik het voorstel om de tumor chirurgisch weg te laten halen. Dat lukte en ik recupereerde er goed van.”

 

 

 

 

 

 

 

De kanker kwam terug. “Een nieuwe operatie was niet meer mogelijk”, blikt Ligot terug. “En toen bracht een professor mij in contact met een nucleaire therapie. Het ging om een behandeling met het radio-isotoop Lutetium-177. Dat wordt in een ader in je arm ingespoten. In een eerste behandeling kreeg ik acht injecties, tweemaal vier, met een tussenpauze van drie maanden. Het sloeg aan: de tumor verschrompelde tot zijn laagste niveau ooit. Maar verdwijnen deed hij niet.”

 

 

Bonus:

Dat radio-isotopen voor bepaalde kankers zo effectief is, komt omdat het radioactieve medicijn zijn dosis straling afgeeft vlak bij de kanker. Vandaag worden radio-isotopen al ingezet om prostaatkanker en neuro-endocriene tumoren (zoals pancreaskanker) te behandelen. Dat zorgt ook voor veel minder collateral damage dan andere bestralingsmethoden, waarbij meer gezond weefsel mee wordt vernietigd.

 

In het geval van Ligot kwam de kanker terug en dus onderging hij een tweede behandeling met Lutetium-177. “Straks zal ik een derde cyclus moeten doorstaan”, zegt de Waal. “Helaas duurt mijn strijd tegen kanker voort, maar met deze behandeling heb ik een van mijn grootste overwinningen kunnen behalen. Het gaf me een bonus van meerdere jaren: een bonus waarin ik geen bijwerkingen ondervond en een quasi normaal leven kon leiden.” Het SCK gaf hem woensdag de eer om de eerste steen van de productiefaciliteit te leggen.

 

 

“Essentiële stap voorwaarts”

Het SCK wil meer patiënten toegang tot levensreddende zorg verlenen, wat België nog meer een wereldspeler in de strijd tegen kanker zal maken. Die ambitie wordt straks waargemaakt, met de bouw van het Centralized Radiochemical Facility (CRF).

 

“Die gloednieuwe productiefaciliteit betekent een essentiële stap voorwaarts in kankerbestrijding”, zegt Koen Hasaers, directeur Nuclear Medical Applications bij SCK. “Therapeutische radio-isotopen zijn een hoofdingrediënt van een doelgerichte, interne radiotherapie. Met onze CRF-installatie zullen we dat hoofdingrediënt produceren, en een betrouwbare en duurzame levering voor kankerpatiënten verzekeren.”

 

 

 

 

 

 

Francis Ligot, zijn vrouw, Tine Van der Straeten, Stella Kyriakides, Peter Baeten en Koen Hasaers.

 

 

 

 

 

 

 

 

De bouw is dus begonnen, de productie start in 2026. Daarbij ligt de focus allereerst op Lutetium-177. Vanaf 2026 bouwt het SCK gradueel op naar een productie van Lutetium voor 15.000 patiënten op korte termijn en 100.000 patiënten op lange termijn. De installatie is ook in staat om de volgende generatie van veelbelovende radio-isotopen, die kanker mogelijk nog doeltreffender behandelen, te produceren.

 

 

Steun van de EU:

Stella Kyriakides, Europees commissaris voor Volksgezondheid en Voedselveiligheid, onderschrijft het belang van de nieuwe productiehal. “De ontwikkeling van efficiënte behandelingen, die tegelijk de overlevingskansen vergroten en de levenskwaliteit van patiënten verbeteren, is cruciaal voor de EU. SCK is daarbij een belangrijke partner. Ik kijk ernaar uit om nauw samen te werken met het Belgische voorzitterschap van de raad ten behoeve van de patiënt en hun families in de EU.”