Bestrijdingsmiddelen lijken vooralsnog noodzakelijk om de wereld van voldoende voedsel te voorzien. En we gebruiken er gelukkig al een stuk minder van dan in de jaren 70. Toch komt er steeds meer bewijs dat het schadelijk is, vooral voor boeren die ermee werken.

 

Pesticiden zoals het bekende glyfosaat, worden al langer in verband gebracht met parkinson. Zo komt de ziekte relatief veel voor bij Franse boeren, die ermee rondsproeien in hun wijngaarden. Parkinson wordt zelfs door de Franse overheid officieel erkend als ziekte veroorzaakt door landbouwgif. Nu is er volgens Amerikaanse onderzoekers ook een verhoogd risico op kanker, in sommige gevallen vergelijkbaar met dat van roken.

 

 

Recht op veilig werken:

“In onze studie hebben we ontdekt dat het effect van landbouwpesticiden op sommige vormen van kanker vergelijkbaar is met het effect van roken”, zegt hoofdonderzoeker Isain Zapata van de Rocky Vista University in Colorado, een typische landbouwstaat met tegen de 40.000 boerderijen en ranches.

 

“Het verhoogde risico op kanker door landbouwpesticiden is uiteraard groter naarmate je dichter bij de gebieden woont waar ze worden gebruikt. Voor bepaalde regio’s met een hoge productiviteit is het risico vrij aanzienlijk. Mensen die daar wonen, lopen meer kans om blootgesteld te worden aan bestrijdingsmiddelen, maar het gaat niet alleen om de boeren, in onze studie gaat het om de hele gemeenschap”, aldus Zapata tegen Scientias.nl. “En het idee om jezelf te verwijderen van de bron lost het probleem niet op; iemand moet het boerenwerk doen en ook die mensen hebben het recht om veilig te zijn.”

 

 

Non-Hodgkin-lymfoom:

Zapata is er persoonlijk verbolgen over. “We accepteren dat iemand die geen boer is, maar in een omgeving met veel intensieve landbouw woont, wordt blootgesteld aan veel van de pesticiden die daar worden gebruikt. Het wordt een deel van de leefomgeving”, aldus de onderzoeker. Hij ontdekte dat in zo’n omgeving de impact van pesticiden op het ontstaan van kanker vergelijkbaar is met die van roken. Het sterkste verband werd gevonden voor non-Hodgkin-lymfoom, leukemie en blaaskanker. Daarbij was blootstelling aan pesticiden zelfs ernstiger dan de effecten van roken.

 

Zapata waagt zich niet aan uitspraken over welke pesticiden het schadelijkst zijn. “Wij presenteren een lijst van belangrijke pesticiden die bijdragen aan specifieke vormen van kanker, maar benadrukken sterk dat het gaat om de combinatie van al deze stoffen. Er is er niet een die eruit springt”, benadrukt de onderzoeker.

 

 

Stapeling van bestrijdingsmiddelen:

Omdat pesticiden niet een voor een worden gebruikt, is het volgens de onderzoekers ook onwaarschijnlijk dat slechts één pesticide de boosdoener is. Hoewel sommige stoffen meer aandacht krijgen dan andere – denk aan glyfosaat – kunnen ze allemaal en dan vooral in combinatie negatieve effecten hebben. Daarom hebben de onderzoekers 69 pesticiden geselecteerd die mogelijk schadelijk zijn. “In de echte wereld is het onwaarschijnlijk dat mensen worden blootgesteld aan slechts één pesticide. Het is eerder een cocktail van chemische stoffen binnen hun regio”, zegt Zapata. “Wat de ergste chemische stof is, verschilt per gebied. Een boer die appels verbouwt, gebruikt niet dezelfde chemicaliën als een boer die tarwe of soja verbouwt. De context is erg belangrijk.”

 

 

Eerste vergelijking met roken:

De onderzoekers stellen dat hun studie de eerste uitgebreide evaluatie is van het kankerrisico op nationaal niveau. Tot nu toe heeft ook niemand de vergelijking gemaakt met roken. Die uitkomst was het verrassendst voor Zapata. “We voegden cijfers over roken toe in de analyse omdat het een bekende factor is die het kankerrisico verhoogt. Dit verbeterde de nauwkeurigheid van onze schatting en bood ook een context, iets waar we mee kunnen vergelijken.

 

We waren verrast om te zien dat pesticiden alle soorten kanker beïnvloeden en dat voor sommige van deze kankertypes het effect vergelijkbaar is met roken.”

 

De onderzoekers houden wel een slag om de arm: risicofactoren voor kanker zijn complex en er is alleen naar het grotere geheel gekeken, niet op individueel niveau. Zo zijn de verschillen per regio groot. In gebieden waar meer gewassen worden verbouwd, zoals het Midwesten van de VS dat bekendstaat om zijn maïsproductie, waren de verbanden tussen pesticiden en kanker opvallender.

 

 

Persoonlijke studie:

Doel van de studie is vooral om mensen, die misschien niet direct aan pesticiden worden blootgesteld, te laten nadenken over de gevolgen. Zo kwam het idee voor de studie van een pas afgestudeerde student. “Hij groeide op op een boerderij in een familie met een lange landbouwtraditie. Het onderzoek is voor hem heel persoonlijk.”

 

Maar ook Zapata wil stilstaan bij de menselijke kant. “Elke keer dat ik naar de supermarkt ga om eten te kopen, denk ik aan een boer die betrokken was bij het maken van dat product. Deze mensen brengen zichzelf vaak in gevaar voor mijn voedsel en dat speelt een rol in mijn waardering voor dat product. Het heeft zeker invloed op hoe ik me voel als die vergeten tomaat in de koelkast bedorven is en ik hem in de vuilnisbak moet gooien”, besluit Zapata.