Auteur: Eric Reijnen Rutten - gelderlander.nl/gezond

Rechts: Oncoloog Harm Westdorp. 

Paul Rapp | Adobe Stock.

Wereldkankerdag: Immuuntherapie kan heel goed tegen kanker werken, zeker tegen bepaalde soorten van die ziekte. Maar het kan nog veel beter, door een behandeling meer op de persoon te richten. ,,Mogelijk heeft dit een gunstig effect op de overleving.”

Internist-oncoloog Harm Westdorp van het Radboudumc in Nijmegen is hoopvol gestemd. Vooral voor een specifieke darmkankersoort kan het eigen immuunsysteem heel goed geactiveerd worden met immuuntherapie. Hierdoor kan het eigen lichaam tumorcellen makkelijker herkennen en daarna aanvallen. Mogelijk kan die behandeling in bepaalde gevallen operaties overbodig maken bij niet-uitgezaaide darmkanker. ,,Op dit moment is het zover nog niet. Het is nog toekomstmuziek’’, waarschuwt Westdorp.

Vragen over de behandeling van kanker?

Harm Westdorp is een van de deskundigen die aanwezig zijn bij de Publiekslezing Wereldkankerdag, op zondagmiddag 2 februari in het Radboudumc. Professor Nicoline Hoogerbrugge houdt dan de Publiekslezing ‘Erfelijke kanker. Erfelijke aanleg, gedrag of pech’. De publiekslezing is een initiatief van het Radboudumc Centrum voor Oncologie en De Gelderlander.

Kaarten voor de lezing zijn niet meer beschikbaar, maar wie vragen heeft over de erfelijkheid van kanker en de behandeling, kan deze stellen door een e-mail te sturen naar e.reijnen@gelderlander.nl. De vragen worden dan aan de deskundigen voorgelegd.

Over het algemeen is behandeling met immuuntherapie voor patiënten minder ingrijpend dan bijvoorbeeld een chemotherapie: patiënten hebben er doorgaans minder last van. Er kunnen wel bijwerkingen ontstaan bij het activeren van het immuunsysteem: Westdorp doet momenteel onderzoek naar de oorzaak hiervan. ,,Waarom die ontstaan. En hoe je eventuele bijwerkingen van een overactief immuunsysteem gerichter kunt behandelen.”

Wat met immuuntherapie wordt geprobeerd, is om de rem van je immuunsysteem af te halen. ,,Zodat je afweersysteem geactiveerd wordt. Het doel is dan natuurlijk dat je eigen afweersysteem kanker herkent. Maar een neveneffect van immuuntherapie is dat het immuunsysteem ook ongecontroleerd goede cellen gaat aanvallen.”

Prednison kan negatief effect hebben:

Dan kun je dus bijwerkingen krijgen zoals huidontsteking, uitval van hormoonproductie, darmontsteking en leverontsteking. ,,Die laatstgenoemde twee kunnen ernstig zijn en behandelen we met vaak hoge doseringen prednison. Dat remt je afweer, zodat de bijwerkingen minder worden. Maar onderzoek toont aan dat het geven van prednison een negatief effect heeft op de overleving. Dus we moeten zorgvuldig nadenken over de dosering.”

Westdorp onderzoekt of de bijwerkingen te voorspellen zijn. ,,Ik denk namelijk dat prednison niet altijd nodig is, er niet altijd een soort volledige blokkade nodig. Je kunt het afweersysteem ook gerichter dempen en dus de bijwerkingen specifieker aanpakken. Mogelijk heeft dit ook een gunstig effect op de overleving.”

Het doel van deze onderzoeken is om het percentage mensen dat baat heeft bij immuuntherapie te verhogen. Westdorp doet specifiek onderzoek naar de combinatie van immunotherapie en radioactieve behandeling. ,,We proberen van wat we een ‘koude tumor’ noemen een ‘hete tumor’ te maken, een tumor die je eigen afweersysteem wél herkent. Eigenlijk geef je door de straling een soort dna-schade aan kankercellen, die de aandacht van het immuunsysteem trekt. Deze herkent dan een beschadigde, lichaamsvreemde cel en gaat die dan uitschakelen.”

Wat we willen doen is het lijf een beetje helpen

Harm Westdorp, Internist-oncoloog.

Want op zich ziet het immuunsysteem een kankercel vaak wel als een ‘rare cel’, stelt Westdorp. ,,Maar als een cel lichaamseigen is, wordt die niet uitgeschakeld. Wat we willen doen is het lijf een beetje helpen.”

Hij heeft een aanvraag voor een subsidie lopen voor onderzoek naar immuuntherapie bij leverkanker. Als patiënten niet reageren op die therapie, wil hij hij ze laten bestralen of radioactieve bolletjes inbrengen (een soort inwendige bestraling), in de hoop dat de therapie vervolgens alsnog aanslaat. ,,Doordat je dus een extra trigger geeft.”

Westdorp hoopt dat in de wat verdere toekomst steeds meer gepersonaliseerde zorg kan worden gegeven. ,,Dat is de richting die we nu inslaan. We stappen langzaam af van de meer generieke behandeling van patiënten naar heel gerichte behandeling. En naar combinatietherapie, dus bijvoorbeeld met radioactieve therapie en immuuntherapie. Ik verwacht daar de komende jaren veel van.”

Bron: www.gelderlander.nl