Mondverzorging.
02-02-2014 21:54
Ontstekingen krijgt u meestal vanaf de derde week van de bestraling. Ze gaan meestal 6 weken na de bestraling over.
Ook kan de functie van de speekselklieren achteruitgaan. Hierdoor kunt u een droge mond krijgen. Een droge mond vergroot de kans op gaatjes. Een goede mondverzorging kan helpen tegen gaatjes. De mondhygiënist maakt uw gebit schoon. Ook kan de tandarts of mondhygiënist fluoridekappen voor u maken. Een fluoridekap is een kunststof kap die met fluoride-gelei wordt gevuld. De gelei wordt door uw apotheker gemaakt.
Vanaf de eerste bestralingsdag plaatst u deze kappen om de dag over uw tanden. Doe dit ongeveer 5 minuten lang, voordat u gaat slapen. De fluoride-gelei kan goed inwerken als u de eerste uren daarna niets drinkt. Vaak blijft u de fluoridekappen uw hele leven gebruiken. Dit hangt af van de hoeveelheid speeksel die u nog aanmaakt.
Speekseltesten meten hoeveel speeksel u nog aanmaakt. Is dit nog genoeg? En werken de fluoridekappen goed? Dan kan de tandarts of mondhygiënist het fluoridebeleid aanpassen.
De volgende adviezen zijn algemeen en kunnen per persoon verschillen.
Om het slijmvlies te beschermen is het beter geen prothese te dragen in de periode dat u bestaald wordt. Is uw kaak meebestraald, dan is het zelfs beter dat u hiermee wacht tot een paar weken na de bestraling.
U leert hoe u uw tanden moet poetsen vaak in overleg met de arts of mondhygiënist. U kunt namelijk de wond met de borstel beschadigen. Levert de mondverzorging problemen op, vraag dan om advies.
Het kan zijn dat uw gebitsprothese na de operatie niet meer past. Pas ongeveer 6 weken na de operatie of bestralingsperiode kunt u zich een nieuwe prothese aan laten meten. Eerst moeten de bijwerkingen verdwijnen. Bijvoorbeeld de zwellingen of de ontsteking van het slijmvlies. In de periode dat u aangepaste voeding krijgt, kunt u beter zonder prothese eten dan met een prothese die slecht past.
Uitdroging kunt u voorkomen door uw mondhoeken en lippen in te smeren met een neutrale lippenbalsem. Bijvoorbeeld vaseline. Een tube gebruiken is hygiënischer.
Om het slijmvlies te beschermen kunt u beter geen prothese dragen tijdens de bestralingsperiode. Als de kaak is meebestraald kunt u hier zelfs beter mee wachten tot een paar weken na de bestraling.
Goede mondverzorging houdt de mond schoon en fris. Ook vermindert het de kans op problemen met het mondslijmvlies en het tandvlees. Hierdoor kunt u langer en beter eten. Dit kan helpen gewichtsverlies tegen te gaan en een betere conditie te houden.
Tandbederf:
Gaatjes ontstaan door zuren die het gebit aantasten. Elke keer als u eet, drinkt of snoept vormen zich zuren in uw mond. De mond kan deze zuren onschadelijk maken, maar dat duurt minstens 20 minuten. Dit gaat extra langzaam als er te weinig speeksel wordt aangemaakt. Spoelen na elke maaltijd helpt de vorming van zuren tegen te gaan. Als u vaak iets eet, is het beter vaker met water te spoelen. Eet u zure voedingsmiddelen zoals yoghurt, dan kunt u beter pas na 20 minuten uw tanden poetsen. Het glazuur raakt anders beschadigd.
Mondhygiënist:
Wat voor therapie u ook krijgt, u kunt last krijgen van een droge of pijnlijke mond of keelholte. Of van een verstoorde reuk en/of smaak. Een goede mondverzorging kan deze klachten verlichten. Bespreek dit zonodig met een mondhygiënist.
Bestraling en mondverzorging:
De kans op ontstekingen van de slijmvliezen van de mond hangt af van:
- de plek die bestraald wordt
- de bestralingstechniek
- de dosis die u krijgt
Ontstekingen krijgt u meestal vanaf de derde week van de bestraling. Ze gaan meestal 6 weken na de bestraling over.
Ook kan de functie van de speekselklieren achteruitgaan. Hierdoor kunt u een droge mond krijgen. Een droge mond vergroot de kans op gaatjes. Een goede mondverzorging kan helpen tegen gaatjes. De mondhygiënist maakt uw gebit schoon. Ook kan de tandarts of mondhygiënist fluoridekappen voor u maken. Een fluoridekap is een kunststof kap die met fluoride-gelei wordt gevuld. De gelei wordt door uw apotheker gemaakt.
Vanaf de eerste bestralingsdag plaatst u deze kappen om de dag over uw tanden. Doe dit ongeveer 5 minuten lang, voordat u gaat slapen. De fluoride-gelei kan goed inwerken als u de eerste uren daarna niets drinkt. Vaak blijft u de fluoridekappen uw hele leven gebruiken. Dit hangt af van de hoeveelheid speeksel die u nog aanmaakt.
Speekseltesten meten hoeveel speeksel u nog aanmaakt. Is dit nog genoeg? En werken de fluoridekappen goed? Dan kan de tandarts of mondhygiënist het fluoridebeleid aanpassen.
De volgende adviezen zijn algemeen en kunnen per persoon verschillen.
Tips voor mondverzorging bij een eigen gebit:
- Poets 2 tot 3 keer per dag met een zachte tandenborstel en tandpasta met fluoride.
- Reinig ten minste 1 keer per dag met flosdraad of tandenstokers de ruimtes tussen tanden en kiezen.
- Spoel 3 tot 8 keer per dag uw mond met een zout-sodaoplossing: op 1 liter water lost u 1 theelepel zout en 1 theelepel soda op. Of spoel met een mondspoelmiddel dat uw tandarts of mondhygiënist heeft voorgeschreven.
- Gebruik op advies van uw tandarts of mondhygiënist de fluoridekappen.
- Gebruik een tongschraper.
Tips voor mondverzorging bij een gebitsprothese:
- Reinig 2 tot 3 keer per dag de prothese met neutrale vloeibare zeep en een protheseborstel.
- Reinig 2 tot 3 keer per dag uw kaken en tong met een zachte tandenborstel. Gebruik eventueel wat tandpasta voor de smaak.
- Bij klachten kunt u de prothese ’s nachts beter uitdoen. Bewaar deze in een prothesebakje met water.
- Reinig 1 keer per dag het prothesebakje en verschoon het water.
- Spoel voor gebruik de prothese onder de kraan af.
- Spoel 3 tot 8 keer per dag uw mond met een zout-sodaoplossing: op 1 liter water lost u 1 theelepel zout en 1 theelepel soda op. Of spoel met een mondspoelmiddel dat door uw tandarts of mondhygiënist is voorgeschreven.
- Gebruik een tongschraper.
Om het slijmvlies te beschermen is het beter geen prothese te dragen in de periode dat u bestaald wordt. Is uw kaak meebestraald, dan is het zelfs beter dat u hiermee wacht tot een paar weken na de bestraling.
Operatie en mondverzorging:
Het is belangrijk dat na uw operatie uw mond goed schoon blijft. Eerst zal de verpleegkundige uw mond verzorgen met natte gazen gedrenkt in spoelvloeistof. Zodra u daar toe in staat bent, kunt u zelf uw mond spoelen. Spoel minstens 4 keer per dag. Doe dit vooral na het eten en voor u gaat slapen.U leert hoe u uw tanden moet poetsen vaak in overleg met de arts of mondhygiënist. U kunt namelijk de wond met de borstel beschadigen. Levert de mondverzorging problemen op, vraag dan om advies.
Het kan zijn dat uw gebitsprothese na de operatie niet meer past. Pas ongeveer 6 weken na de operatie of bestralingsperiode kunt u zich een nieuwe prothese aan laten meten. Eerst moeten de bijwerkingen verdwijnen. Bijvoorbeeld de zwellingen of de ontsteking van het slijmvlies. In de periode dat u aangepaste voeding krijgt, kunt u beter zonder prothese eten dan met een prothese die slecht past.
Uitdroging kunt u voorkomen door uw mondhoeken en lippen in te smeren met een neutrale lippenbalsem. Bijvoorbeeld vaseline. Een tube gebruiken is hygiënischer.
Chemotherapie en mondverzorging:
Chemotherapie beïnvloedt de conditie van uw mond. Daarom is het belangrijk dat uw gebit zo goed mogelijk is, voor u begint met deze behandeling. Heeft u tandsteen, dan moet de tandarts dit verwijderen. Net als slechte tanden en kiezen. Zo wordt de wondgenezing niet verstoord. Het is vaak moeilijk uw gebit te behandelen tijdens en tussen de chemokuren. U heeft dan vaak een verzwakte weerstand.
Tijdens de chemotherapie maakt de tandarts of mondhygiënist een fluorideprotocol voor u. Het kan namelijk nodig zijn een bepaalde periode een fluoride-gelei op uw gebit aan te brengen, bijvoorbeeld wekelijks. Dit gebeurt met een mondlepel. Deze blijft enkele minuten in de mond.
Naast deze behandeling en het gebruik van fluoridehoudende tandpasta is het soms nodig om extra fluoride te gebruiken. U kunt een fluoride-mondspoeling krijgen. Uw arts overlegt met de mondhygiënist of u extra fluoride nodig heeft.
Tijdens de chemotherapie maakt de tandarts of mondhygiënist een fluorideprotocol voor u. Het kan namelijk nodig zijn een bepaalde periode een fluoride-gelei op uw gebit aan te brengen, bijvoorbeeld wekelijks. Dit gebeurt met een mondlepel. Deze blijft enkele minuten in de mond.
Naast deze behandeling en het gebruik van fluoridehoudende tandpasta is het soms nodig om extra fluoride te gebruiken. U kunt een fluoride-mondspoeling krijgen. Uw arts overlegt met de mondhygiënist of u extra fluoride nodig heeft.
Tips voor mondverzorging bij een eigen gebit:
- Poets 3 keer per dag met een fluoridehoudende tandpasta en een kleine tandenborstel op de voorgeschreven manier.
- Reinig de ruimtes tussen de tanden en kiezen met ragers of stokers. En/of flos 1 keer per dag op de voorgeschreven manier.
- Gebruik zo min mogelijk zoet, suikerhoudend en kleverig voedsel. Dit verhoogt de kans op gaatjes in tanden en kiezen. U kunt wel suikervrije producten eten, die zijn gezoet met xylitol. Bijvoorbeeld kauwgom of snoepjes.
Tips voor mondverzorging bij een gebitsprothese:
- Tijdens de chemotherapie en de eerste maanden daarna is het dragen van uw gebitsprothese misschien wat pijnlijk. Dit komt doordat uw mondslijmvlies extra gevoelig is. U kunt dan uw prothese bijvoorbeeld alleen tijdens het eten dragen. Draagt u uw prothese niet, dan kunt u deze het beste in een bakje water bewaren.
- Reinig 2 tot 3 keer per dag de prothese met neutrale vloeibare zeep en een protheseborstel.
- Reinig 2 tot 3 keer per dag uw kaken en tong met een zachte tandenborstel. Gebruik eventueel wat tandpasta voor de smaak.
- Heeft u klachten? Dan kunt u de prothese ’s nachts beter uitdoen en bewaren in een prothesebakje met water.
- Reinig 1 keer per dag het prothesebakje en verschoon het water.
- Spoel voor gebruik de prothese onder de kraan af.
- Spoel 3 tot 8 keer per dag uw mond met een zout-sodaoplossing: los op 1 liter water 1 theelepel zout en 1 theelepel soda op. Of spoel met een mondspoelmiddel dat door uw tandarts of mondhygiënist is voorgeschreven.
- Gebruik een tongschraper.
Om het slijmvlies te beschermen kunt u beter geen prothese dragen tijdens de bestralingsperiode. Als de kaak is meebestraald kunt u hier zelfs beter mee wachten tot een paar weken na de bestraling.
Problemen tijdens de chemotherapie;
Chemotherapie kan een droge mond veroorzaken. Dit komt doordat de speekselklieren minder goed werken. Kunstspeeksel als spoelmiddel of spray helpen. Dit beschermt uw mondslijmvlies tegen beschadiging en uitdroging. U kunt de arts of de mondhygiënist om een recept vragen. Echt goed is een droge mond helaas niet te bestrijden. Meestal nemen de klachten af na de chemotherapie.
- Is uw mondslijmvlies pijnlijk? U kunt dan uw mond een paar keer per dag spoelen met een zout-sodaoplossing: los 1 theelepel keukenzout en 1 theelepel soda op in 1 liter (lauw) water. Of spoel met kamillethee.
- Een wit, afschraapbaar laagje op het mondslijmvlies wijst meestal op een schimmelinfectie. Dit heet Candida. Uw arts, tandarts of huisarts kan hiervoor een anti-schimmelmiddel voorschrijven.
- Kapotte lippen en mondhoeken kunt u bij irritatie of kloven insmeren met Kamillosan-zalf, lanoline of vaseline.
- Is het te pijnlijk om een tandenborstel te gebruiken, dan kunt u uw mond ook spoelen met een mondspoelmiddel. Spoel ten minste 3 keer per dag. Geeft ook het spoelen problemen, dan kunt u een spoelmiddel gebruiken in de vorm van een spray. Deze kunt u 6 keer per dag gebruiken. Of als dit nodig is vaker. Uw arts, tandarts of huisarts kan u hiervoor een recept geven.
- Heeft u een droge mond, dan is het prettig om regelmatig uw mond nat te houden met water of kunstspeeksel. Gebruik voor de nacht een bevochtigingsgel, bijvoorbeeld oral-balance.
- Tegen ontstoken slijmvlies is niet zo veel te doen. Wel kan het helpen als u met kamillethee spoelt. Bent u klaar met uw chemokuur, dan geneest het slijmvlies weer.
Bron: www.kanker.nl