Tessa Geraedts, wetenschappelijk onderzoeker chirurgie, maakte grote indruk tijdens de vorige Wetenschapsavond van het Catharina Ziekenhuis met een doorbraak in onderzoek naar slokdarmkanker. De studie van haar onderzoeksteam richt zich op het verbeteren van de operatie bij slokdarmkanker, waarbij de zenuwen van de milt met elektroden worden gestimuleerd om ontstekingsreacties af te remmen. Zo moet het aantal complicaties na een operatie afnemen. “In de eerste analyses lijkt een effect op de ontstekingsreactie voorzichtig merkbaar.”

Slokdarmkanker wordt jaarlijks bij zo’n 2500 patiënten ontdekt. Slechts 22 procent van de patiënten leeft vijf jaar later nog. “Die overleving is niet zo groot omdat de ziekte meestal pas in een laat stadium wordt ontdekt. Klachten, zoals het gevoel dat eten niet goed zakt, ontstaan in de meeste gevallen pas laat. De kanker is dan vaak al uitgezaaid. Hierdoor is een genezende behandeling vaak niet meer mogelijk”, zegt Geraedts.

Bij patiënten die nog geen uitgezaaide tumoren hebben, wordt er wel geopereerd. “Dan verwijderen we het deel van de slokdarm met de tumor en maken we van de maag een nieuwe verbinding die als slokdarm gaat werken. In principe is het doel van deze behandeling genezing.”

Ontsteking bestrijden:

Zo’n slokdarmoperatie is een lange, complexe operatie en uiteraard kunnen er complicaties ontstaan. “Een ontsteking kan een verklaring zijn voor het optreden van deze complicaties. Dat er bij uitgebreide operatie een ontstekingsreactie ontstaat, is niet zo vreemd. Het lichaam reageert namelijk met een overmatige ontstekingsreactie op de ingreep. Iets wat niet altijd nodig is, omdat het bijvoorbeeld een steriele ingreep betreft, maar die reactie wordt wel gerelateerd aan meer complicaties. Op chirurgisch vlak en de zorg rondom de operatie hebben we met onderzoek al veel kunnen optimaliseren om complicaties tegen te gaan. Op het gebied van ontsteking door het lichaam zelf leek nog veel te winnen.”

Het autonome zenuwstelsel speelt een cruciale rol bij het reguleren van deze ontstekingsreacties via zenuwen die naar de milt lopen. Geraedts en haar collega-onderzoekers lieten zien dat elektrische stimulatie van deze zenuwbundel de ontstekingsreactie kan beïnvloeden. “De milt is een belangrijke bron van ontstekingscellen. Bepaalde zenuwen die naar de milt lopen kunnen de aanmaak van deze cellen remmen. Door deze zenuwen kortdurend elektrisch te stimuleren tijdens de slokdarmoperatie kan dit proces ook actief geremd worden, met als hogere doel complicaties na de ingreep verminderen.”

De onderzoekers toonden voor het eerst in mensen aan dat die techniek veilig en haalbaar is. “Daarnaast hebben we in deze groep een eerste effect op de ontstekingsreactie kunnen vaststellen. Dit is veelbelovend omdat deze therapie mogelijk ook veel breder ingezet kan worden bij andere operaties en ziektebeelden waarin deze ontstekingsreactie een grote rol speelt.”

Reumapatiënten:

Afgelopen tijd is het onderzoek uitgebreid naar patiënten met reumatoïde artritis. “Bij dit ziektebeeld is er ook sprake van een ontregelde ontstekingsreactie in het lichaam. We verwachten dat we in deze patiëntengroep met een vergelijkbare stimulatie de milt kunnen remmen in het aanmaken van die ontstekingscellen en zo de ziekte minder actief kunnen maken. Bij zeven patiënten hebben we inmiddels een apparaatje geplaatst die elektrische signalen naar de miltzenuw stuurt. Net als het onderzoek naar slokdarmkanker, doen we ook dit samen met onderzoekers in Amerika en Engeland.”

Dat de techniek van het stimuleren van de miltzenuw werkt, staat voor Geraedts vast. Toch is er nog een lange weg te gaan voordat deze succesvolle ontdekking tot de standaardzorg van slokdarmkankerpatiënten behoort.

“Daarvoor is vervolgonderzoek nodig bij een grotere groep patiënten. Hiervoor zijn de voorbereidingen al in volle gang. Onderzoeken van die omvang kosten veel geld, internationale samenwerking biedt veel voordelen, maar maakt het ook altijd erg tijdrovend. Toch laat dit al wel zien dat we op de goede weg zijn voor toekomstige verbeteringen van de zorg.”

Op donderdag 11 april 2024 vindt de jaarlijkse wetenschapsavond van het Catharina Ziekenhuis plaats. Verschillende onderzoekers geven dan een presentatie over hun lopende onderzoeken en worden de jaarlijkse wetenschapsprijzen van het ziekenhuis verdeeld.

Tessa Geraedts.

Bron: www.catharinaziekenhuis.nl