Auteur: Bart van Zoelen - ad.nl/amsterdam

Vakbond FNV en KWF Kankerbestrijding dringen aan op een onderzoek naar de gezondheidsschade bij Schipholpersoneel door ultrafijnstof op de vliegtuigplatforms. Ook aandeelhouder Amsterdam lijkt zo’n onderzoek wenselijk.

Foto:  ANP.

Als hij voor de tankdienst van KLM onder de vleugels van vliegtuigen staat, moet Tom Blom zijn pet goed vasthouden, zegt hij op een bijeenkomst van vakbond FNV over de gezondheidsrisico’s van zijn werk. Zo dicht komt hij tot kort voor vertrek bij de straalmotoren. “Of aan de overkant komt een vliegtuig aan en blaast het stof zo in mijn gezicht. Ik sta eigenlijk de hele dag in de uitstoot.”

Al sinds 2002 werkt Blom op de Schipholplatforms waar de vliegtuigen aankomen en vertrekken. Het valt hem op dat collega’s soms uitvallen. “Ik heb er al een paar verloren, anderen zijn in behandeling.” Maar als hij Schiphol of zijn werkgever vraagt hoe ongezond zijn werkplek is, komt er geen duidelijk antwoord. “Dan sta ik in een veld vol struisvogels met de kop in het zand.”

Vakbond FNV dringt daarom aan op een RIVM-onderzoek naar de gezondheidsrisico’s voor de medewerkers op de vliegtuigplatforms. Daarbij krijgt de vakbond bijval van KWF Kankerbestrijding. De Amsterdamse wethouder Hester van Buren nam vrijdag een petitie van platformmedewerkers in ontvangst.

Diep in de longen:

Volgens FNV is meer kennis nodig en erkenning dat de uitstoot kankerverwekkend is, zodat het personeel de werkgever aansprakelijk kan stellen voor gezondheidsschade en een financiële tegemoetkoming kan eisen. Daarmee komt er volgens de vakbond ook meer urgentie voor maatregelen om blootstelling aan de diep in de longen en de bloedbaan doordringende ultrafijne stofdeeltjes te voorkomen.

Dat is ook in het belang van Schiphol zelf, zegt FNV-vicevoorzitter Kitty Jong, gezien de personeelstekorten. “Geen hond wil hier nog werken als je dit weet.”

Uit eerder RIVM-onderzoek leert FNV dat in vliegtuiguitstoot 21 kankerverwekkende stoffen voorkomen. “Mensen overlijden voortijdig, worden arbeidsongeschikt en komen soms in de bijstand. Daar draaien we als maatschappij voor op.”

De arbeidsomstandigheden in door vliegtuigmotoren vervuilde lucht zijn op Schiphol een al jaren slepende discussie. In 2023 greep de Arbeidsinspectie daarom in en verplichtte Schiphol voor 2025 een pakket maatregelen in te dienen. Dat kwam er net voor de jaarwisseling met stille trom.

Maatregelen:

Met KLM en de luchtverkeersleiding heeft Schiphol afgesproken dat de vertrek- en aankomstprocedures worden aangepast zodat de medewerkers minder worden blootgesteld aan ultrafijnstof. Daardoor starten de straalmotoren voortaan op grotere afstand van medewerkers en gaan aankomende vliegtuigen in één beweging door naar de gate. Dat gaat overigens ten koste van de capaciteit van Schiphol, dat de afhandeling van vliegtuigen complexer ziet worden doordat meer interactie met de verkeerstorens nodig is.

Verder herhaalt Schiphol eerdere plannen, zoals elektrische voertuigen die bagage vervoeren of de vliegtuigen wegslepen zodat die niet met een koude motor vlak bij het personeel een stofwalm uitspugen. Ook wordt minder gebruik gemaakt van de hulpmotor van het vliegtuig door ‘walstroom’ vanuit de terminals.

Schiphol zegt in een reactie positief te staan tegenover elk onderzoek dat kan bijdragen aan een goed onderbouwd beeld. Een woordvoerder wijst daarbij op de Gezondheidsraad, die zich momenteel buigt over een advieswaarde voor ‘beroepsmatige blootstelling’ aan uitstoot van vliegtuigmotoren.

Ultrafijnstof uit straalmotoren:

Maar FNV heeft niet veel vertrouwen in deze studie. De vakbond vreest ook dat de aangekondigde maatregelen niet genoeg effect sorteren. Gebruik van ‘walstroom’ is een stap voorwaarts, maar de meeste ultrafijnstof komt van de straalmotoren onder de vleugels. Elektrisch verslepen van de vliegtuigen is het enige dat echt helpt, maar voor de grootste toestellen is volgens FNV nog geen sleepvoertuig in ontwikkeling.

Vandaar de behoefte aan een onderzoek dat de gezondheidsrisico’s beter in beeld brengt. In een snelle, eerste reactie krijgen FNV en KWF bijval van wethouder Van Buren. “Het lijkt mij dat verder onderzoek wenselijk is,” zegt zij namens de gemeente Amsterdam, voor 20 procent aandeelhouder van Schiphol. Wel wil ze eerst grondig uitzoeken wat de gemeente kan bijdragen.

Voor FNV staat als een paal boven water dat de werkgever meer moet doen om blootstelling aan ultrafijnstof te voorkomen. In de ‘luchtwassers’ die stofdeeltjes uit de lucht halen, hebben ze geen vertrouwen. Platformwerker Blom: “De jetblast gaat alle kanten op.”

Mondkapjes:

Terugblikkend noemt FNV het veelzeggend dat Schiphol in het verleden eerst aandrong op het dragen van mondkapjes.

De vakbond benadrukt dat mondmaskers geen sluitende bescherming bieden. “Het is ook niet werkbaar,” zegt Blom. “Ik draag al een beschermende bril, een pet en gehoorbescherming. Het is zwaar werk, dus met een mondmasker krijg je het Spaans benauwd. En dan staan we daar straks als Darth Vader.”

Bron: www.ad.nl