Een (dreigend) tekort van een geneesmiddel komt steeds vaker voor, ook in het Máxima. De apothekers kiezen samen met kinderoncologen voor de beste oplossingen. Hoe gaat dat met vinblastine, aprepitant en antibiotica?

Geneesmiddelen zijn, door verschillende oorzaken, niet altijd leverbaar. In de afgelopen jaren is een toename te zien in het aantal (dreigende) tekorten. De apothekersorganisatie KNMP rapporteerde in 2023 over 2292 tekorten van geneesmiddelen, in 2022 waren dat er 1514. Ook belangrijke geneesmiddelen voor kinderen met kanker zijn hierbij. ‘Veel gebruikte middelen zoals methotrexaat infusievloeistof, co-trimoxazol suspensie, aprepitant suspensie, ondansetronstroop en tramadol druppels hebben op de Nederlandse markt een tekort gekend van enkele weken of maanden,’ vertelt ziekenhuisapotheker Jeroen Hassink. Samen met zijn collega apothekers, vooral Sjoukje Velthuijs, en apotheekmedewerkers plus kinderoncologen lost hij dat met creativiteit en deskundigheid op. Sjoukje Velthuijs: ‘Door vroegtijdige signalering, gezamenlijk oplossingsvermorgen en goede communicatie weten we de dreigende geneesmiddelentekorten tot op heden te managen. Maar het wordt wel steeds meer en complexer.’ Jeroen vult aan: ‘Je ziet nu zelfs tekorten bij essentiële geneesmiddelen die op de WHO lijst staan.’

Niets verspillen:

Het is dagelijkse kost, maar veel ingrijpender was de situatie in november jl. toen een wereldwijd tekort aan vinblastine ontstond. Het middel wordt gebruikt bij lymfeklierkanker, maar ook bij kinderen met hersentumoren, weke delen tumoren en Langerhanscel histiocytose. Gezien de impact van dit tekort is een landelijke werkgroep bijeengeroepen, waarin Cor van den Bos en Jeroen zitting in namen, om een strategie te bedenken. Jeroen vertelt: ‘We zijn daarna met een aantal kinderoncologen om de tafel gegaan. We wilden de beperkte voorraad goed inzetten voor alle 50 kinderen die het maandelijks nodig hebben. Dus zo min mogelijk vinblastine verspillen door meerdere doses uit één flacon te halen.’ Tijdelijk werd besloten om de toedieningen, mits medisch verantwoord, in het Máxima te geven, en niet in een shared care centrum. De ouders werden hiervan snel op de hoogte gebracht. Jeroen: ‘Zo’n wijziging in de organisatie is ingrijpend en willen we vanzelfsprekend voorkomen.’ Sinds half februari is het tekort opgelost en gaan kinderen weer zoveel mogelijk naar een shared care centrum voor hun vinblastine gift.

‘We hebben gelukkig nog nooit ‘nee’ verkocht. We vinden steeds een oplossing!’

Jeroen Hassink - Ziekenhuisapotheker.

Geen ‘nee’ verkopen:

Verschillende soorten antibiotica zijn beperkt of niet leverbaar geweest. Tot nu toe is er in het Máxima gelukkig voldoende voorraad door tijdig inkopen of importeren uit het buitenland met toestemming van de IGJ. Jeroen vertelt over een ander voorbeeld: ‘Neem aprepitant, een medicijn tegen misselijkheid. De enige leverancier op de Nederlandse markt kan het poeder voor suspensie gedurende weken niet leveren. We hebben een alternatief laten maken. Het product heeft een andere concentratie en een witte in plaats van de bekende roze kleur. Op zo’n moment moet je daar de verpleegkundigen en ouders goed over informeren.’ Sjoukje: ‘Dan was er recent nog een tekort aan co-trimoxazolsuspensie. Door restrictief uitleveren is deze situatie gemanaged met goede toelichting aan ouders vanuit de apotheek. Dat betekent voor ouders een zeer beperkte voorraad thuis.’ Ook was er recent een tekort aan ondansetron, ook een middel tegen misselijkheid. Jeroen: ‘We hebben gezamenlijk het behandelprotocol aangepast. Bijna alle kinderen krijgen nu granisetron. Dat werkt even goed.’ Het allermooiste aan het werk van apothekers bij dreigende tekorten? Jeroen en Sjoukje in koor: ‘Dat we gelukkig nog nooit ‘nee’ hebben verkocht aan kinderen en ouders. We vinden steeds een oplossing!’

Bron: www.zorg.prinsesmaximacentrum.nl