Mag ik sojaproducten gebruiken als ik borstkanker heb ?
Soja-producten-tijdens-borstkanker.
Ja, dit mag. Verschillende onderzoeken vonden geen negatief effect van soja bij vrouwen die borstkanker hebben. Je kunt veilig 2-3 porties van een sojaproduct per dag eten zoals sojamelk en sojadesserts, tofu, tempé en tahoe, sojameel en sojabonen. Het gebruik van sojasupplementen wordt afgeraden.
Wat is soja?
Soja is afkomstig van de sojaboon. Van deze peulvrucht worden sojaproducten gemaakt zoals vleesvervangers en andere vegetarische producten. Ook soja 'zuivel' (sojamelk, sojapudding, sojayoghurt) en producten die in de Indische keuken gangbaar zijn zoals tofu en tempé. Daarnaast wordt soja ook in veel levensmiddelen verwerkt. Op de verpakking staat of een product soja bevat. Soja is rijk aan eiwit, onverzadigd vet en bevat ijzer en vitamine B1.
Wat is bekend uit onderzoek?
Uit het grootste onderzoek ooit naar voeding, leefstijl en kanker van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds blijkt dat het bewijs voor het effect van soja op de kans op het krijgen van borstkanker nog onduidelijk is.
Soja bevat isoflavonen, stoffen die erg lijken op het hormoon oestrogeen dat het lichaam zelf maakt. Isoflavonen worden ook wel plantaardige oestrogenen of fyto-oestrogenen genoemd. Deze fyto-oestrogenen kunnen invloed hebben op vormen van kanker die gevoelig zijn voor hormonen zoals borstkanker.
Isoflavonen lijken de werking van oestrogeen in het lichaam tegen te gaan. Dit komt doordat ze in het lichaam de plek innemen van oestrogeen, ze verdringen als het ware het oestrogeen wat door het lichaam wordt gemaakt. Sojaproducten lijken daarom de kans op het krijgen van borstkanker te verkleinen.
Maar er is nog meer onderzoek nodig voordat hierover conclusies getrokken kunnen worden.
Sojaproducten zorgen soms voor een betere prognose:
Uit het rapport van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds over borstkanker wat in 2018 is uitgekomen, blijkt dat vrouwen die in de periode meer dan een jaar na de diagnose sojaproducten gebruiken mogelijk een betere overleving hebben dan vrouwen die geen sojaproducten gebruiken. Er is echter meer onderzoek nodig om hier definitieve uitspraken over te doen.
Tot die tijd geldt het advies om, ook na diagnose, dagelijks maximaal 2-3 porties sojaproducten als sojadrink en tofu te gebruiken.
Sojaproducten zijn veilig bij borstkanker, dat is van sojasupplementen niet zeker:
Studies waarin vrouwen sojaproducten aten, lieten geen effect zien op oestrogeenwaarden.
Daarom worden sojaproducten als veilig gezien. De veiligheid van hoge doses soja en dus een hoge dosis oestrogeenachtige stoffen is nog niet aangetoond. Daarom is het advies om geen supplementen met hoge doseringen soja, fyto-oestrogenen of isoflavonen te gebruiken.
Soja bij hormoontherapie:
Hormoontherapie (of beter gezegd anti-hormoontherapie) wordt gebruikt om de werking van oestrogeen tegen te gaan. Deze therapie wordt gebruikt bij hormoongevoelige borstkanker die op oestrogeen reageert. Onderzoek laat zien dat sojaproducten de werking van het medicijn tamoxifen dat wordt gebruikt bij hormoontherapie niet beïnvloedt. Het is dus veilig om sojaproducten zoals sojadrink en tofu te gebruiken als je hormoontherapie krijgt. Over sojasupplementen bij hormoontherapie is geen onderzoek gedaan. Het advies is daarom om geen sojasupplementen te gebruiken als je hormoontherapie krijgt.
Soja helpt niet tegen opvliegers bij hormoontherapie:
Een bijwerking van de hormoontherapie is dat je opvliegers kunt krijgen. Uit een onderzoek uit 2018 onder vrouwen met de diagnose borstkanker bleek dat vrouwen die meer soja producten aten minder last hadden van klachten van de menopauze, zoals vermoeidheid en opvliegers, dan vrouwen die minder soja producten aten. Er is nog meer onderzoek nodig om te concluderen dat sojaproducten helpen tegen klachten van de menopauze bij vrouwen met de diagnose borstkanker.
Ons advies:
Om een mogelijk gunstig effect te hebben en toch niet te veel soja binnen te krijgen wordt voorlopig aangeraden om maximaal 2-3 porties sojaproducten per dag te gebruiken (1 portie is 1 beker, 1 glas of 1 vleesvervanger). Het wordt afgeraden om sojasupplementen te gebruiken.