Krijg ik kanker door het gebruik van plantaardige vetten ?
zonnebloemolie.
Nee, er is geen verband tussen het gebruik van plantaardige vetten en de kans op het krijgen van kanker.
Wat zijn plantaardige vetten?
Plantaardige vetten zijn in vloeibare vorm onder andere te koop als zonnebloemolie, arachideolie, olijfolie en lijnzaadolie. Een voorbeeld van plantaardig vet in vastere vorm is kokosvet. Bak- en braadvet en margarine bestaan voor een groot gedeelte uit plantaardige oliën. Plantaardige olie bevat omega-3 en omega-6 vetzuren. Dit zijn essentiële vetzuren. Essentiële vetzuren zijn vetzuren die het lichaam niet zelf kan maken uit andere vetzuren, terwijl het lichaam ze wel nodig heeft om te kunnen functioneren. Dit betekent dat ze via de voeding moeten worden ingenomen.
Transvetzuren:
Er werd tot een paar jaar geleden veel geschreven over de schadelijkheid van transvetzuren. Transvetzuren kwamen in de belangstelling omdat ze het slechte cholesterol (het LDL cholesterol) zouden verhogen. Transvetzuren werden veelal gevormd door verhitting op hoge temperaturen, met name in de industriële verwerking van bakvetten; bij het bakken van koek en gebak, chips en het voorbakken van frites. De laatste jaren zijn de processen zodanig aangepast dat de hoeveelheid transvetzuren in de voeding is teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau.
Wat blijkt uit onderzoek?
Uit het grootste onderzoek ooit naar voeding, leefstijl en kanker van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds uit 2018 blijkt dat er geen bewijs is dat plantaardige vetten de kans op het krijgen van kanker vergroten.
Omega-3 en omega-6 vetzuren:
Uit onderzoek naar het verband tussen het gebruik van omega-3 en omega-6-vetzuren (onverzadigde vetzuren uit bijvoorbeeld plantaardige olie of vette vis) en kanker blijkt dat omega-3-vetzuren mogelijk het risico op het ontstaan van kanker kunnen verminderen. Ook blijkt uit dierstudies dat omega-3-vetzuren mogelijk de groei van de tumor kunnen vertragen. Meer over omega-3-vetzuren bij kanker kun je hier lezen. Er is echter meer onderzoek nodig om deze resultaten te bevestigen.
Voor omega-6 vetzuren worden andere resultaten gevonden. Onderzoek in ratten laat zien dat ratten met een dieet met veel omega-6-vetzuren sneller kanker kregen dan ratten die een dieet met weinig omega-6-vetzuren kregen. Onderzoek in grote groepen mensen is nodig om uitspraken te kunnen doen over het effect van omega-6-vetzuren in mensen.
Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK)
Als je plantaardige vetten te hoog verhit kunnen deze gaan verbranden waarbij kankerverwekkende stoffen (PAKs) vrij kunnen komen. Het is daarom belangrijk om olie op niet te hoge temperaturen te verhitten zodat deze niet verbrandt.
Olie, vet en gewicht:
Voor mensen overgewicht hebben, is het verstandig de hoeveelheid vet in de voeding te beperken. Vet is een belangrijke bron van energie in onze voeding. Overgewicht vergroot het risico op het ontstaan van verschillende vormen van kanker. Het is goed om ernaar te streven niet meer dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid van 30 gram vet of olie te gebruiken en te kiezen voor producten waarin minder olie of vet is verwerkt, zoals halvarine.
Vet bij slechte eetlust en gewichtsverlies:
Als er sprake is van slechte eetlust, een laag lichaamsgewicht of snel gewichtsverlies kan het gebruik van vet en vetrijke producten juist wél goed en effectief zijn. Als er met de voeding te weinig calorieën binnenkomen, treedt gewichts- en spierverlies op. De conditie gaat dan achteruit. Juist omdat vet zo calorierijk is, kan het goed zijn om extra vet of vetrijke producten te gebruiken om toch voldoende calorieën binnen te krijgen. Daardoor is de kans groter dat het gewicht behouden blijft en spierweefsel niet onnodig wordt afgebroken.
Lees meer over wat je kunt doen bij ongewenst gewichtsverlies
Ons advies:
Dagelijks 30 gram zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten, zoals olie, halvarine en vloeibaar bak- en braadvet passen binnen een gezond eetpatroon. Wil je graag afvallen, let dan goed op de hoeveelheid vet in je voeding.