Kim (33) en Joyce (51) kregen baarmoederhalskanker: ‘Onbegrijpelijk dat steeds minder vrouwen zich laten testen’.

09-06-2024 16:06

 

 

Auteurs:  INGRID COBBEN EN RIK VAN HULST - telegraaf.nl/vrouw

 

 

Uitstrijkje maken.

 
 
Jaarlijks krijgen bijna 800.000 vrouwen in Nederland een uitnodiging om zich te laten testen op baarmoederhalskanker. Steeds minder vrouwen maken hier gebruik van, een ontwikkeling die het RIVM zorgen baart. „Wat is een uitstrijkje van twee minuten tegenover chemokuren en bestralingen?”
 
 
 
Joyce Maas (l) en Kim Peeters (r) kregen de diagnose baarmoederhalskanker.
Joyce Maas (l) en Kim Peeters (r) kregen de diagnose baarmoederhalskanker.

Foto: ANNEMIEK MOMMERS EN MIJNTJE WISMANS.

 
 
 
 
 
 
 
 
Het is 18.30 uur wanneer Kim Peeters uit Sevenum de keuken binnenstapt. Haar man en kinderen van nul en twee jaar zitten aan tafel te eten. Kim heeft net de telefoon opgehangen. „Ik heb kanker”, zegt ze vol ongeloof. Kim is dertig, onlangs bevallen van haar tweede dochter en blijkt baarmoederhalskanker te hebben. Drie jaar later, als ze erover spreekt, rollen de tranen weer over haar wangen.
 
 
Kim is een van de achthonderd vrouwen die jaarlijks gediagnosticeerd worden met baarmoederhalskanker. Wie haar hoort praten over de gevolgen van haar ziekte zal met verbazing naar de recente deelnamecijfers van het bevolkingsonderzoek naar deze vorm van kanker kijken. Daaruit blijkt dat steeds minder vrouwen gehoor geven aan de oproep. In 2022 nam nog niet de helft van de uitgenodigde vrouwen deel, ‘slechts’ 46 procent.
 

Met name jonge vrouwen tussen de 30 en 34 jaar laten de oproep links liggen, ziet Patricia Hugen, programmamanager bevolkingsonderzoeken naar kanker van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Daarom startte het RIVM dit jaar een campagne die is gericht op deze jonge groep. Juist op die leeftijd komen relatief veel HPV-infecties voor, wat kan leiden tot baarmoederhalskanker. „We willen deze vrouwen niet verplichten om zich te laten testen, maar we streven ernaar dat ze bewúst de keuze maken om wel of niet deel te nemen.”

 

 

Net bevallen en kanker:

Kim Peeters is inmiddels 33. Ze heeft nooit getwijfeld of ze zich moest laten testen. Alleen moest ze er even mee wachten, omdat ze zwanger was. Na de bevalling liet ze een uitstrijkje maken. Kim herinnert zich het telefoongesprek met de gynaecoloog nog levendig: „We zaten aan tafel, Bart, de kinderen en ik. De gynaecoloog, die ik eerder die dag had proberen te bereiken, belde me terug. Ik wachtte op de uitslag van mijn test en had een slecht voorgevoel. Tijdens het uitstrijkje had ik bloedverlies. En hoewel ik net was bevallen, moest ik denken aan de podcast De Tumor Tapes, waarin podcastmaker Susan Oostdam een soortgelijke ervaring had en baarmoederhalskanker bleek te hebben. Ik had nooit klachten gehad, maar die avond vertelde de gynaecoloog me dat ik kanker had. De rest van het gesprek kwam niet meer binnen.”
 
 
Kim en haar man Bart konden het slechte nieuws nauwelijks bevatten. „We zaten nog op een roze wolk na de geboorte van onze dochter”, zegt Kim. „Plotseling stond onze wereld op zijn kop.” Er volgden scans, onderzoeken en gesprekken met artsen. Na een lange periode van onzekerheid bleek dat de tumor 3 centimeter groot was. „We kregen direct de vraag of we nog meer kinderen wilden. Dat komt hard aan”, vertelt Bart. „En er was meer: welke behandeling vormde het minste risico voor Kim? We wilden in elk geval oud worden met ons viertjes, dat was onze instelling. Een operatie ging niet meer, omdat de tumor al zo groot was.”
 

Vijf weken lang onderging Kim iedere werkdag bestralingen in Venlo en Maastricht, op maandagen kreeg ze chemotherapie. Daarna werd ze nog twee keer opgenomen voor vier inwendige bestralingen. „Onze ouders en familie hielpen heel veel met de kinderen. De werkgever was gelukkig flexibel. Anders hadden we dit niet gekund”, vertelt het stel.

 

 

Zware periode:

Na de maandenlange behandeling viel Kim in een diep gat. Ze was uitgeput en moest samen met haar partner een jong gezin draaiende houden. „Ik zat thuis te koekeloeren. Vijf maanden heb ik moeten wachten op de scan waaruit bleek dat de tumor weg was. Ik stond op een wachtlijst om te kunnen revalideren. Maar ik wilde verder met mijn leven, voor de kinderen en Bart. Ik ben gaan bellen, bellen en bellen, zodat ik eerder kon beginnen met herstellen. Dat duurde uiteindelijk tweeënhalve maand. De afgelopen jaren waren loodzwaar. Ik kwam vervroegd in de overgang, kreeg darmklachten en nam medicatie vanwege botontkalking – het was een hoop. De behandelingen hebben klachten achtergelaten waar ik nog steeds dagelijks mee moet leven. Ik moet leren ermee om te gaan.”

 

 

Niet alleen fysiek was het een zware klap voor Kim, ook mentaal was het een uitdaging. „De kanker is weg, maar ik zal pas over vijf jaar officieel schoon worden verklaard. Dankzij het uitstrijkje is erger ons bespaard gebleven. Ik begrijp niet waarom steeds minder vrouwen deze gratis test niet doen. Het maakt me zelfs een beetje boos, als ik bedenk welk leed hiermee voorkomen kan worden.”

 

 

‘Wonder dat ik nog leef’

Net als Kim kampt ook Joyce Maas (51) uit Spaubeek nog dagelijks met de gevolgen van baarmoederhalskanker. Haar leven werd in 2008 overhoop gehaald. Ze had enorme pech. Aanvankelijk hoorde ze na een uitstrijkje dat ze geen baarmoederhalskanker had, maar twee jaar later bleek dat wel degelijk het geval. Tegen die tijd was de kanker al uitgezaaid naar haar vagina en lymfeklieren. Later had ze ook uitzaaiingen in haar hoofd en longen. „Als je er op tijd bij bent, is het een kwestie van iets wegschrapen of een klein stukje baarmoeder weghalen. Dat is allemaal niet prettig, maar een chemokuur ondergaan en uitbehandeld raken is nog veel erger”, vertelt ze. Na drie verschillende chemokuren kreeg ze te horen dat er geen behandeling meer mogelijk was.

 

Vastberaden zocht Joyce samen met haar oncoloog naar nieuwe behandelmethoden. Ze stuitte op een experimentele immuuntherapie in Amsterdam. „Ik kreeg de kans om deel te nemen. Het sloeg aan en de kanker verdween. Het is een wonder dat ik nog leef. Maar mijn leven is niet meer zoals het was”, schetst ze. „Ik heb geen kinderen kunnen krijgen. Ik heb blijvende schade aan mijn immuunsysteem. In 2018 kreeg ik een hartinfarct als gevolg van de bestralingen. Zelfs van kleine inspanningen word ik al ziek, daarom gebruik ik een elektrische rolstoel. Ik probeer positief te blijven, want ik leef nog. Maar soms voelt het alsof ik niet meer meetel. Ik kan niet werken en zit veel thuis. Je vereenzaamt. Maar nogmaals: ik ben er nog. Het had ook anders kunnen aflopen.”

 

Als Joyce met vrienden over haar ziekte praat, vraagt ze hen om ‘alsjeblieft’ gehoor te geven aan de oproep voor het bevolkingsonderzoek. „Het is een eenvoudige test, die een hoop ellende kan voorkomen. De consequenties van mijn baarmoederhalskanker staan in schril contrast met zo’n simpel uitstrijkje.”

 

 

Niet deelnemen:

Zowel Kim als Joyce vindt het moeilijk te bevatten dat vrouwen niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek. Het RIVM ging op zoek naar verklaringen voor de dalende trend en deed onderzoek. Daaruit blijkt dat vrouwen niet deelnemen omdat ze opzien tegen het uitstrijkje, bijvoorbeeld uit angst voor pijn of schaamte. Ook zijn sommige vrouwen bang voor een negatieve uitslag of vergeten ze simpelweg een afspraak te maken.

 

Patricia Hugen van het RIVM merkt op dat de bereidheid om deel te nemen aan alle drie bevolkingsonderzoeken (baarmoederhals-, darm- en borstkanker) afneemt. „Hierbij spelen ook andere factoren een rol, zoals afnemend vertrouwen in de overheid en de angst voor extra kosten. Als blijkt dat je naar het ziekenhuis wordt doorverwezen, heeft dat financiële gevolgen, zoals het betalen van je eigen risico.” Als vrouwen eenmaal een keer de test hebben gedaan, blijven ze daarna wel relatief trouw deelnemen, ziet het RIVM.

 

Het moeilijkst bereikbaar zijn vrouwen met een lagere sociaaleconomische status of een migratieachtergrond, zegt Hugen. Zo worden bijvoorbeeld Oekraïense vluchtelingen uitgenodigd, maar zij doen nauwelijks mee. „Waarschijnlijk hebben ze momenteel andere zorgen aan hun hoofd.” Het RIVM probeert met behulp van illustraties en animaties steeds beter uit te leggen wat de test precies inhoudt en waarom het belangrijk is om deze te doen.

 

„Veel vrouwen zijn niet bekend met wat baarmoederhalskanker allemaal kan veroorzaken”, zegt Kim. Vroeger sprak ze er niet echt over met vrienden. Nu deelt ze haar ervaring wel. Juist dat is het doel van de campagne van het RIVM: dat vrouwen met elkaar in gesprek gaan over HPV, over hun ervaring met de test en wat het betekent om de diagnose baarmoederhalskanker te krijgen. „Dankzij het uitstrijkje was ik nog op tijd voor een behandeling. Ik heb heel veel geluk gehad. Wat ik wil zeggen: laat je testen als dat kan.”

 

 

Dit verhaal in het kort:

• Het aantal vrouwen dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker daalt sinds 2015 gestaag.

 

• In 2022 deed zelfs minder dan de helft van de uitgenodigde vrouwen de test. Het RIVM is nu een campagne gestart.

 

• Als een HPV-infectie op tijd ontdekt wordt, kan de diagnose baarmoederhalskanker voorkomen worden.

 

• De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) streeft ernaar om baarmoederhalskanker compleet uit te roeien met behulp van vroegtijdige opsporing, HPV-vaccinaties en betere behandelmethodes.

 

 

 

Bron: www.telegraaf.nl

 

 

Terug