Kanker tijdens de zwangerschap is zeldzaam, maar komt steeds vaker voor. Dit is wat onderzoekers denken dat er achter de stijging zit.
Voormalig winnares van de tv-show Alone Australia Gina Chick kreeg de diagnose borstkanker, slechts enkele dagen nadat ze erachter kwam dat ze zwanger was. In haar recente boek beschrijft ze haar ervaringen met chemotherapie en wat daarop volgde.
Gelukkig zijn kankerdiagnoses tijdens de zwangerschap en in het jaar na de geboorte zeldzaam. Maar zulke gevallen komen steeds vaker voor in delen van de wereld , waaronder Australië . Onderzoekers weten niet precies waarom.
Dit is wat onderzoekers tot nu toe weten en welke behandelingsopties er zijn.
Hoe zeldzaam is het?
Uit een onderzoek in New South Wales bleek dat er in 1994 ongeveer 94 kankerdiagnoses waren tijdens de zwangerschap of binnen een jaar na de geboorte per 100.000 vrouwen die bevielen. Dat steeg naar ongeveer 163 per 100.000 in 2013. Hoewel deze statistieken meer dan tien jaar oud zijn, zijn dit de meest recente en rigoureuze gegevens die beschikbaar zijn in Australië.
Een Zweeds onderzoek uit 2023 naar zwangerschappen in de periode 1973-2017 leverde vergelijkbare bevindingen op.
Uit beide onderzoeken blijkt dat ongeveer een kwart van de zwangerschapsgerelateerde kankers vóór de geboorte wordt vastgesteld, terwijl de rest pas in het jaar na de geboorte wordt vastgesteld.
Over welke soorten kanker hebben we het?
De eerste uitgebreide beoordeling van kanker tijdens de zwangerschap in het Verenigd Koninkrijk richtte zich op diagnoses in de periode 2016-2020.
Deze studie, de NSW-studie en andere, hebben ontdekt dat borst- en huidkanker (vaak melanoom) de meest voorkomende zwangerschapsgerelateerde kankers waren. Er waren ook hoge percentages schildklier-, gynaecologische (vooral baarmoederhals- en eierstok-) en bloedkankers in deze groep.
De Britse studie vond dat ongeveer 92% van de kankers nieuwe diagnoses waren en ongeveer 82% symptomen had. De meerderheid (81%) werd behandeld met als doel te genezen en ongeveer 82% van de zwangerschappen die geassocieerd werden met een kankerdiagnose resulteerde in een levende geboorte.
Echter, 20% van de moeders stierf aan het einde van de vijf jaar durende studieperiode. Maag-darmkankers waren met name zorgwekkend. Ze hadden het hoogste sterftecijfer van ongeveer 46% en werden geassocieerd met diagnose in een verder gevorderd stadium van kanker.
Dit kan komen doordat veel symptomen van gastro-intestinale kankers, zoals buikpijn, vermoeidheid en zure reflux, overlappen met die van zwangerschap. Met andere woorden, sommige kankersymptomen kunnen worden aangezien voor zwangerschapssymptomen, waardoor de diagnose kanker wordt 'gemaskeerd' of uitgesteld.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Borstkanker is een van de meest voorkomende kankers die op dit moment worden gediagnosticeerd.
My Ocean Production/Shutterstock
Waarom komen dit soort gevallen steeds vaker voor?
De grote verscheidenheid aan vormen van kanker die zich tijdens en na de zwangerschap kunnen voordoen, duidt erop dat er verschillende factoren een rol spelen.
In landen met een hoge sociaaleconomische status krijgen vrouwen later in hun leven kinderen en de grootste risicofactor voor veel vormen van kanker is de toenemende leeftijd. Het bewijs dat leeftijd een belangrijke factor is bij zwangerschapsgerelateerde kanker is echter niet doorslaggevend. Dit kan voor sommige gevallen gelden, maar niet voor alle.
Een andere factor kan het toenemende gebruik zijn van prenatale genetische screeningtests in de vroege zwangerschap. Deze testen analyseren DNA afkomstig van het bloed van de moeder om chromosomale afwijkingen in de zich ontwikkelende foetus te detecteren. Maar deze testen kunnen ook informatie geven over de chromosomen van de moeder. Dit heeft geleid tot diagnoses van de ziekte van Hodgkin, borst- en colorectale kanker bij zwangere vrouwen zonder symptomen.
Oestrogeen en progesteron zijn twee hormonen die belangrijk zijn voor de groei en ontwikkeling van borstweefsel en om andere aspecten van een gezonde zwangerschap te ondersteunen. Deze kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van kanker , met name borstkanker. Het is echter niet duidelijk of dit verband houdt met de stijgende percentages zwangerschapsgerelateerde kankers.
Andere vormen van kanker, zoals huidkanker, worden geassocieerd met omgevingsfactoren zoals blootstelling aan UV-straling. Opvallend is dat melanoom de meest voorkomende zwangerschapsgerelateerde kanker was in de NSW-studie, wat de hoge mate van huidkanker in de lokale bevolking weerspiegelt. Andere omgevingsfactoren, zoals roken en humaan papillomavirus, worden geassocieerd met baarmoederhalskanker. Nogmaals, we weten niet zeker of dergelijke factoren verband houden met de stijgende mate van zwangerschapsgerelateerde kanker.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
In de NSW-studie was huidkanker het meest voorkomend.
Wat gebeurt er na de diagnose?
Zwangerschap compliceert een kankerdiagnose, aangezien elke mogelijke behandeling voor de moeder de gezondheid en levensvatbaarheid van de foetus in gevaar kan brengen. Sommige aspecten van de behandeling moeten dus mogelijk worden aangepast .
Meestal kan een operatie in elk trimester plaatsvinden, afhankelijk van de locatie van de kanker.
Radiotherapie vereist een zorgvuldige planning, omdat de impact van de straling op de foetus afhankelijk is van het ontwikkelingsstadium, de plaats waar de straling op het lichaam wordt toegediend en de dosis.
Chemotherapie moet worden vermeden in het eerste trimester vanwege mogelijke toxische effecten op de foetus. Maar het kan meestal worden gegeven in het tweede en derde trimester. Chemotherapie moet worden vermeden binnen drie weken na de geboorte om de kans op bloedingen en infecties bij de pasgeborene te verkleinen, die ook een verzwakt immuunsysteem kan hebben door de chemo.
Meer gerichte immunotherapieën worden over het algemeen aan de moeder gegeven nadat ze is bevallen. Afhankelijk van de behandeling kan haar worden geadviseerd geen borstvoeding te geven. Dat komt omdat het medicijn via de moedermelk van de moeder naar de baby kan gaan.
Wat gebeurt er met de baby's?
Geruststellend is dat de gegevens van NSW geen toename lieten zien in het aantal baby's dat rond de geboorte sterft als de moeder een zwangerschapsgerelateerde kanker heeft.
Er waren echter meer geplande vroeggeboortes. Dit komt doordat vrouwen een inleiding van de bevalling en/of een keizersnede wordt aangeboden om de kankerbehandeling voor de moeder te vergemakkelijken, terwijl de behandelingsgerelateerde risico's voor het ongeboren kind worden verminderd.
Er waren ook hogere percentages baby's die geboren werden met een laag geboortegewicht en lage Apgar-scores (indicatoren voor de conditie van een baby kort na de geboorte) – mogelijk gerelateerd aan het feit dat ze te vroeg geboren werden.
Wat willen onderzoekers weten?
We moeten nog veel leren over de oorzaken van de toenemende zwangerschapsgerelateerde kankers en wat vrouwen die met deze kankersoort worden gediagnosticeerd, kunnen verwachten.
We moeten ook kanker- en obstetrische gegevens combineren in nationale databases. Dit zou ons in staat stellen om te zien welke gebieden prioriteit moeten krijgen voor verder onderzoek, klinische richtlijnen te informeren voor het screenen op kanker tijdens en na de zwangerschap, en zou helpen bij het evalueren van reacties op screeningprogramma's of therapieën in de toekomst.