Hygiënische voeding bij een verminderde afweer.
De richtlijn hygiënische voeding wordt geadviseerd bij sommige vormen van kanker (zoals leukemie en andere vormen van bloedkanker) die behandeld worden met intensieve chemotherapie. Het gaat dan om een extra hoge dosis en/of langere duur van de chemotherapie. Hierdoor daalt het gehalte aan witte bloedcellen wat leidt tot minder weerstand tegen infecties.
De richtlijn hygiënische voeding heeft als doel om zo min mogelijk ziekteverwekkers zoals schimmels, gisten en bacteriën via de voeding binnen te krijgen. Hierdoor kunnen voedselinfecties voorkomen worden.
Ook kan hygiënische voeding nodig zijn na een stamceltransplantatie als medicijnen moeten worden gebruikt die de weerstand onderdrukken. Hierdoor is er namelijk een grotere kans op een voedselinfectie.
Voor wie geldt de richtlijn hygiënische voeding?
De richtlijn hygiënische voeding geldt voor jou als je preventieve antibiotica en/of medicijnen die de afweer onderdrukken gebruikt.
Bij preventieve antibiotica moet er sprake zijn van het gebruik van een combinatie van minimaal 2 van de volgende medicijnen: fluconazol®, ciproxine®, colistine® of cotrimoxazol®.
Van afweeronderdrukkende medicijnen is sprake als je één van de volgende medicijnen gebruikt: Neoral®, Prograft® en Cellcept®, en/of Prednison® (vanaf 0,5 mg/kg lichaamsgewicht/dag, je kunt aan je arts vragen welke dosis jij krijgt).
Wat zijn de adviezen uit de richtlijn hygiënische voeding?
Eet geen:
- Rauw(e) vlees(waren) zoals biefstuk, rosbief, carpaccio, tartaar, filet americain, rosbief, rauwe ham, parmaham, ossenworst, theeworst, boerenmetworst, chorizo, salami, cervelaat en Franse droge worst. Als je deze producten verhit kun je ze wel eten.
- Leverworst, leverpastei en paté.
- Rauwe vis, zoals rauwe tonijn en sushi.
- Voorverpakte gerookte vis zoals gerookte zalm, makreel en paling.
- Rauwe schelpdieren zoals oesters. Haring, dagvers, kun je wel eten.
- Zachte rauwmelkse kaas (au lait cru) en rauwe melk (melk die niet is gepasteuriseerd). Gepasteuriseerde melk kun je wel drinken; boerenkaas en schimmelkaas van gepasteuriseerde melk kun je eten.
- Rauwe/zachtgekookte eieren. De dooier moet gestold zijn als je eieren wilt eten.
Hoe ga je hygiënisch met voedsel om?
Bereiding:
- Was groente en fruit goed onder stromend water. Ze moeten vers en onbeschadigd zijn. Je kunt beter voorverpakte groenten die al gewassen zijn nogmaals zelf wassen als je ze rauw eet.
- Verhit vlees, vis, kip en ei door en door.
- Verhit een van tevoren bereid gerecht door en door. Verhit hetzelfde gerecht maximaal één keer.
- Was je wanden voor het bereiden en eten van een maaltijd.
- Verschoon dagelijks je thee-, hand- en vaatdoekjes.
- Gebruik schoon keukengerei van kunststof, glas of metaal (bijvoorbeeld snijplanken en pollepels). Gebruik dus geen snijplanken of pollepels van hout.
- Houd vuile en rauwe producten apart van schone en bereide producten. Zo voorkom je dat bacteriën van rauwe op bereide producten komen via je handen, snijplank, bord of ander keukengerei.
- Ontdooi bevroren vlees in de koelkast of in de magnetron. Spoel het dooivocht weg met heet water. Veeg gemorst dooivocht weg met keukenpapier.
- Gebruik geen peper. In peper kunnen deeltjes van schimmels zitten (schimmelsporen) die je kan inademen.
Bewaren:
- Laat melkproducten niet langer dan twee uur buiten de koelkast staan. Hebben ze langer buiten de koelkast gestaan? Gooi ze weg.
- Bewaar bederfelijke producten in de koelkast.
- Koel een gerecht dat niet direct gegeten wordt snel af, bijvoorbeeld in een bak met water.
- Gebruik geen producten die langer dan een uur warm gehouden worden, zoals bij buffetten.
- Bewaar een van tevoren bereid gerecht maximaal twee dagen, afgedekt in de koelkast.
- Dek voedsel af, ook in de koelkast.
Hoe lang kan ik voedingsmiddelen bewaren?
Over het algemeen geldt: hoe korter voeding bewaard wordt, hoe veiliger. Let op de houdbaarheidsdatum en bewaarinstructies op de verpakking. Als op de verpakking een kortere bewaartermijn staat dan in onderstaande tabel, dan kan je het beste de termijn op de verpakking aanhouden.
Bewaartijden van geopende verpakkingen of producten zonder houdbaarheidsdatum | In de koelkast (max 7°C) | In de diepvries (max -18°C) |
Gesneden en gewassen groenten (ook ongeopend) | 1 dag | 12 maanden (eerst blancheren) |
Bladgroenten (sla, andijvie, spinazie) | 2 dagen | - |
Aardbeien, bessen, bramen, frambozen, kersen | 3 dagen | 12 maanden |
Appels, peren | 1 maand | - |
Geopende melkproducten | 4 dagen | - |
Geopende vruchtensappen | 4 dagen | - |
Rauw vlees (rund, varken, kip) | 2 dagen | 9 maanden |
Rauw varkensvlees | 2 dag | 4 maanden |
Rauw bewerkt vlees (gehakt, hamburger, slavink) | 1 dag | 3 maanden |
Vleeswaren | 4 dagen | 3 maand |
Rauwe magere vis, rauwe garnalen | 2 dagen | 6 maanden |
Rauwe vette vis (zoals haring) | 2 dagen | 3 maanden |
Rauwe mosselen | 1 dag | - |
Gebakken vis, gekookte garnalen, gekookte mosselen | 1 dag | 3 maanden |
Zoute haring | 1 dag | 3 maanden |
Gerookte vis (niet voorverpakt) | 2 dagen | 3 maanden |
Rauw ei | 4 weken | - |
Gekookt ei | 1 week | - |
Stuk jonge kaas, smeerkaas, geraspte kaas | 1 week | 3 maanden |
Stuk oude kaas | 2 weken | 3 maanden |
Plakken kaas, zachte kaas | 4 dagen | - |
Brood | 4 dagen | 4 weken |
Salades zoals huzarensalade, eiersalade | 3 dagen | - |
Bereide soep | 2 dagen | 3 maanden |
Groenten uit blik of glazen pot | 2 dagen | 3 maanden |
Restjes | 2 dagen | 3 maanden |
Gebak met slagroom | 1 dag | 1 maand |
Gebak zonder slagroom | 3 dagen | 3 maanden |
Gebaseerd op de bewaarwijzer van Het Voedingscentrum.
Eten bereid door anderen:
Vraag na bij eten wat door anderen bereid is (bijvoorbeeld in de snackbar, restaurant, broodjeszaak) of de voeding voldoet aan deze richtlijn hygiënische voeding. Afhaalrestaurants houden de voeding doorgaans langer dan een uur warm en zijn dan afgeraden.
Eten van thuis tijdens een ziekenhuisopname:
Je kunt een warme maaltijd van thuis laten meenemen. Zorg dan dat de maaltijd is bereid volgens bovenstaande adviezen. De maaltijd kan dan in de afdelingskeuken worden verhit.