Grote misvattingen op sociale media over borstkankeronderzoek: ‘Ronduit gevaarlijk’.
Auteur: Maaike Kooistra - ed.nl/binnenland
Mammograaf met cliënt tijdens een borstkankeronderzoek door een medewerker van Bevolkingsonderzoek Nederland.
Foto: ANP.
9 doden per dag Zo’n 30 procent van de vrouwen komt niet opdagen bij het bevolkingsonderzoek borstkanker. Soms op basis van onwaarheden die rondgaan op sociale media, soms uit angst of vanwege gebrek aan kennis. Hét borstkankerziekenhuis van Nederland beschouwt het als een missie om iedereen te leren hoe het wél zit.
Wie binnenkomt in het Alexander Monro Ziekenhuis in Bilthoven waant zich in een chique privékliniek. Niets is minder waar; net als in ieder ander ziekenhuis kan iedereen hier terecht voor verzekerde zorg. Met één duidelijk onderscheid: dit ziekenhuis heeft specialisten in huis op het gebied van borstkankerzorg.
Zoals borstradioloog Linda Appelman en bestuurder en voormalig oncologisch chirurg Marjolein de Jong. De laatste staat ook aan de basis van een publiekscampagne van de door haar opgerichte Breast Care Foundation. En die missie neemt de laatste jaren steeds grotere vormen aan. Alles om vrouwen van alle leeftijden bewust te maken van eventuele veranderingen in hun borsten, ‘omdat er meer is dan een knobbeltje’ dat kan duiden op borstkanker.
Vroege herkenning is belangrijk:
Aanleiding is daarvoor voldoende. ,,We hebben in Nederland elk jaar ruim 18.000 nieuwe gevallen van borstkanker en voorlopers ervan, die behandeld moeten worden. Borstkanker treft een op de zeven vrouwen’’, zegt De Jong. ,,We verliezen jaarlijks ook ruim drieduizend vrouwen aan de ziekte. Dat zijn er negen per dag. Daarom zetten we ons vol in voor vroege herkenning van borstkanker, want een groot deel is goed te behandelen als we op tijd zijn.”
Samengedrukt voor foto:
Extra pijnlijk zijn dan ook berichten die rondgaan op sociale media. Over de pijn die de mammografie bij het bevolkingsonderzoek geeft, bijvoorbeeld. Tijdens zo’n röntgenonderzoek wordt elke borst apart tussen twee platen geplaatst, die worden samengedrukt om een heldere en gedetailleerde foto te maken. Online berichten buitelen over elkaar heen over de pijn die dat zou veroorzaken.
Er is nooit bewezen dat met thermografie iets zinnigs is te zeggen over de conditie van een borst
Marjolein de Jong, Bestuurder en voormalig chirurg-oncoloog Alexander Monro Ziekenhuis.
Radioloog Appelman herkent die angst. ,,Maar lang niet iedereen ervaart pijnklachten. En voor een groot deel gaat het ook om beleving. Hoeveel tijd wordt er genomen, hoe is de begeleiding van de vrouw? Wat ik het meeste hoor is: ‘Het viel hartstikke mee’. Het is zeker niet zo dat het altijd pijn doet’’, zegt ze. ,,Maar druk hebben we helaas nog altijd wel nodig. Daardoor wordt het weefsel verspreid en kan je de borst beter beoordelen.”
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Marjolein de Jong (links) en Linda Appelman van borstkankerziekenhuis Alexander Monro in Bilthoven.
Thermografie als alternatief:
En dan is er nog de hype rond het fenomeen thermografie, dat inmiddels ook her en der wordt aangeboden als vermeend alternatief voor een mammografie. ,,Dat is wel een van de grootste misvattingen’’, zegt Appelman. Dat het meten van de warmte op, en een centimeter onder de huid een methode zou zijn om te screenen op borstkanker. Als het zo makkelijk was, was dat allang normaal. Maar er is nooit bewezen dat met thermografie iets zinnigs is te zeggen over de conditie van een borst.”
Ronduit ‘gevaarlijk’ noemt De Jong dat soort berichten dan ook. ,,Want als je daarin gaat geloven en vrouwen vervangen het screenen in het bevolkingsonderzoek door een thermografie, dan worden ze voor de gek gehouden. Het biedt een valse geruststelling en het is ook nog eens doodzonde van je geld.”
We zijn opgegroeid met het bekende knobbeltje. Maar het is belangrijk om de borsten in zijn geheel goed te kennen
Marjolein de Jong, Bestuurder en voormalig chirurg-oncoloog Alexander Monro Ziekenhuis.
Door een combinatie van misinformatie en gebrek aan bewustzijn, loopt de animo voor preventief onderzoek terug, weten ze in ‘het Monro’. In 2023 (de jongst bekende cijfers) deden in totaal 842.256 vrouwen mee aan het bevolkingsonderzoek borstkanker: 70,3 procent van alle uitgenodigde vrouwen.
Prognose bij tumor:
Dat terwijl het er zo toe doet. ,,Het doel van screening is het vroegtijdig opsporen van borstkanker of een voorstadium ervan op het moment dat er nog geen klachten zijn. Om uiteindelijk levensreddend te kunnen zijn’’, zegt Appelman. ,,Want je prognose en behandeling is echt heel anders wanneer je er vroeg bij bent dan bij grote tumoren die al uitgezaaid zijn.”
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Symptomen van borstkanker die zijn te zien, maar niet te voelen.
Foto: Breast Care Foundation.
Het voordeel van vroege herkenning geldt zowel voor de doelgroep (vanaf 50 jaar) die wordt opgeroepen voor het bevolkingsonderzoek, als voor jongere vrouwen, weten ze in het Alexander Monro Ziekenhuis. Reden om met online informatie, folders, posters, reclamespotjes en samenwerkingen met huisartsen, drogisterijen en vrouwenorganisaties een offensief te starten richting álle vrouwen, die de afgelopen tijd steeds grotere vormen heeft aangenomen.
Warmte en roodheid:
Een belangrijke missie, noemt De Jong het ‘om alles wat we nu weten steeds dieper in het systeem van de samenleving te krijgen’. ,,We zijn opgegroeid met het bekende knobbeltje. Dat is ook iets waar elke vrouw op let. Maar het is belangrijk om de borsten in zijn geheel goed te kennen. Want naast dat bekende knobbeltje die je kunt voelen, zijn er elf symptomen die je vooral kunt zien. En dat weten veel mensen niet, blijkt uit onderzoek dat we hebben gedaan. Er is gewoon een gebrek aan kennis.”
Je moet voelen, je moet kijken, luidt daarom de boodschap voor wie het maar wil horen. Want onder andere huidbeschadiging, verandering van grootte, wondjes, deukjes, een sinaasappelhuid, warmte en roodheid: ze kunnen allemaal een alarmbel zijn. ,,Het is reden om alert te zijn en om een aan de bel te trekken om, als de verandering aanhoudt, je te laten onderzoeken”, zegt de Jong.
De campagne richt zich óók op mannen. ,,Die hebben we erbij nodig. Mannen zien borsten, kunnen meekijken – ze kunnen trouwens zelf ook borstkanker krijgen – en ze spelen een rol in de erfelijke aanleg, de overdracht van het borstkankergen. Dus die betrekken we ook heel erg bij deze campagne. Om iedereen een beetje nieuwe kennis te geven. Want, De Jong kan het niet vaak genoeg herhalen: ,,Hoe eerder je erbij bent hoe groter de kans op genezing. En veel te vaak horen we nog: ‘Had ik het maar geweten’.”
In het borstkankerziekenhuis Alexander Monro in Bilthoven.
Foto: Angeliek de Jonge.
Bron: www.ed.nl