Het ziekenhuis komt naar de patiënt.

Auteur: Jeroen Wester van het NRC

Zorg Door nieuwe technologieën kunnen diagnoses op afstand worden gedaan. Met grote gevolgen.

Hij heeft het al geprobeerd, gewoon aan de keukentafel. Onderzoeker Tom Würdinger stuurde alle data die hij had over een druppel bloed naar de beveiligde cloud die hij samen met collega's bouwde. Binnen een kwartier had hij een mail terug met de diagnose: geen kanker.

Würdinger is een wetenschapper die in het VUmc baanbrekend onderzoek doet naar manieren om kanker makkelijker en eerder te diagnosticeren. In het genetisch materiaal van één druppel bloed kan hij enorm veel informatie lezen. Daarvoor ontwikkelde hij een zelflerend algoritme. In combinatie met de snel groeiende rekencapaciteit van computers kan hij de eventuele 'vingerafdruk' vinden die kanker in het bloed achterlaat.

Het is nog experimenteel en toekomstmuziek", zegt hij bescheiden. De hoogleraar kijkt reikhalzend uit naar de komst van de kwantumcomputer. Die brengt straks veel binnen handbereik. Kijk maar wat het Amerikaanse technologieconcern IBM probeert met zijn dienst Watson. Steeds meer artsen analyseren scans met hulp van dit technologisch platform, dat met ongekende rekenkracht inzicht verschaft in grote hoeveelheden ongestructureerde data. Würdinger verwacht een verstorend effect voor de farmaceutische sector als de vroegdiagnose straks doorbreekt. "Die industrie heeft vooral medicijnen tegen kanker voor patiënten als de ziekte in een veel verder gevorderd stadium is." Ontwikkelt de farmaceutische industrie misschien medicijnen die straks helemaal niet meer nodig zijn?

Verlengstukken voor smartphone:

De snel gegroeide rekenkracht van computers en smartphones wordt in de zorg overal zichtbaar. Die brengt de diagnose letterlijk en figuurlijk thuis. Bloeddruk meten, hartfilmpje maken? Dat hoeft eigenlijk niet meer in het ziekenhuis.

Het is een heuse industrie geworden om verlengstukken te ontwikkelen die aan je smartphone kunnen worden gekoppeld. Met de moderne telefoon hebben mensen een minicomputer in huis waaraan met gemak allerlei hardware kan worden gehangen.

Neem de 'remotoscope'. Met dit apparaat kunnen ouders foto's in het oor van hun kind maken. Die kunnen ter beoordeling naar de kno-arts worden gestuurd. De expertise van de arts blijft nodig, maar de informatie waarop hij zijn diagnose baseert hoeft niet in het ziekenhuis verzameld te worden.

Er zijn ook al ultrasoundmachientjes voor gebruik thuis - de pretecho is voor jonge ouders straks binnen handbereik.

Een patiënt moet voldoende incasseringsvermogen hebben om een chemokuur te kunnen ondergaan. Medici willen weten of de patiënt niet te kwetsbaar is voor levensgevaarlijke infecties. Daarom is het van belang om het gehalte wittebloedlichaampjes te toetsen. Die worden beschadigd door een chemokuur.

Het continue 'uitlezen' van patiënten is beter dan de momentopname

Artsen toetsen in het ziekenhuis of patiënten voldoende kracht hebben of voldoende hersteld zijn van de vorige kuur om verder te gaan. Een op de vijf patiënten mag om die reden geen (nieuwe) kuur. Philips werkt aan een apparaatje waarmee dat thuis gemeten kan worden. Dat scheelt een vermoeiend bezoek aan het ziekenhuis.

Thuisdiagnoses hoeven overigens niet per se met smartphones te worden gedaan. Google ontwikkelt een contactlens die het glucosegehalte in het traanvocht kan meten. Het continue 'uitlezen' van patiënten is beter dan de momentopnames via de bloedprikjes.

Er bestaan al hulpmiddelen die voor een hartinfarct waarschuwen. Vergelijk het met de wetenschappers die steeds beter een vulkaanuitbarsting kunnen zien aankomen.

Bezorgde ouders kunnen met de Fever Scout een innovatieve pleister plakken op de rug van hun kind waardoor zij 24 uur per dag de temperatuur van hun kroost in de gaten kunnen houden. De meetgegevens zijn direct digitaal deelbaar.

De verwachte volksverhuizing in de diagnose zal grote gevolgen hebben voor het ziekenhuiswezen. Staan de klinieken immers niet vol met omvangrijke meet- en diagnoseapparatuur die straks niet meer nodig is? Anders gezegd, hoeveel ziekenhuizen zullen er over tien jaar leegstaan?

Twijfels over fenomeen 'ziekenhuis'

Dat vragen bankiers zich ook af. Het is één van de redenen waarom ziekenhuizen zoveel moeite hebben hun nieuwbouw te financieren.

Kredietverschaffers hebben twijfels over het fenomeen ziekenhuis, een organisatie die maatschappen en andere vennootschappen inhuurt om medische behandelingen uit te voeren. In hoeverre zijn deze bedrijfsverzamelgebouwen bestand tegen de trend dat de patiënt de zorg dichtbij huis wil hebben en ook kan hebben?

Adviesbureau Arcadis voorspelt dat binnen 25 jaar 40 procent van de ziekenhuizen leegstaat. In het ziekenhuis van de toekomst worden alleen nog maar complexe operaties uitgevoerd. Veel van de behandelingen verhuizen naar de huisarts - dat is ook bewust kabinetsbeleid - en diagnoses en eenvoudige verrichtingen kunnen gewoon thuis gebeuren.

Adviseur Patrick Barské voorziet dat ontwikkelingslanden een hele stap in de zorgontwikkeling zullen overslaan. "Net als bij de introductie van de mobiele telefoon. Daar werd ook de infrastructuur van telefoonkabels in de grond overgeslagen." Het is geen toeval dat veel van de handige huidige diagnoseapparaten ontwikkeld zijn in minder ontwikkelde economieën.

Voor de patiënt belooft dat een grote stap voorwaarts. Ziekte is al zo'n gevoelig proces en ziekenhuisbezoeken zijn vaak belastend. Wachttijden? Die zijn er thuis niet. De klassieke diagnose van ziektes verdwijnt uit de ziekenhuizen.

Bron: www.nrc.nl