Auteur: Michaël Torfs - vrt.be/vrtnws

Het humaan papillomavirus is verantwoordelijk voor de meeste gevallen van baarmoederhalskanker.

Foto: Reporters

Patiënten met baarmoederhalskanker eerst chemotherapie geven en pas daarna bestraling, kan de overlevingskans van een specifieke groep in stadium 2 van de ziekte aanzienlijk verbeteren. Dat blijkt uit onderzoek in het Verenigd Koninkrijk. De kans dat de ziekte nadien terugkeert, is bovendien kleiner. "Een stap in de goede richting, en een extra optie in de behandeling van de ziekte", zegt expert Toon Van Gorp (UZ Leuven). 

Baarmoederhalskanker is wereldwijd de op 3 na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar zouden 660.000 vrouwen de diagnose krijgen, en zouden er 350.000 vrouwen aan sterven, meldt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op basis van cijfers voor 2022.

België doet het beter dan het wereldwijde gemiddelde. Bij ons is het de op 22 na meest voorkomende kanker. Volgens gezondheid.be gaat het in België om ongeveer 600 nieuwe diagnoses per jaar, waarvan 350 in Vlaanderen. Jaarlijks zouden bijna 150 patiënten overlijden in België, een cijfer dat in de lijn ligt met wat de Stichting Tegen Kanker aangeeft.

Baarmoederhalskanker wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Het goede nieuws is dat er een vaccin tegen HPV bestaat, dat momenteel breed wordt toegediend aan kinderen op jongere leeftijd, onder meer tijdens vaccinatiecampagnes op scholen. 

Forse verbetering in stadium 2:

Hoe dan ook, er is nu goed nieuws wat betreft de behandeling. Volgens een Britse studie kunnen de resultaten voor patiënten in stadium 2 van de ziekte fors verbeteren door een eenvoudige aanpassing bij de behandeling.

Door patiënten eerst 6 wekelijkse chemotherapieën te geven vooraleer met een bestraling te beginnen, zou de behandeling veel effectiever worden. Nu worden beide normaal gezien tegelijk ingezet om de bestraling beter te laten werken.

Voor alle duidelijkheid: de verbetering geldt dus enkel voor stadium 2 van de ziekte, wanneer de tumoren al buiten de baarmoederhals zijn gegroeid en de kanker al lokaal is uitgebreid, maar zich nog niet heeft overgezet naar de lymfeklieren of naar andere organen.

Britse onderzoekers heel positief:

De Britse onderzoekers trekken hun conclusies op basis van een studie bij 500 vrouwen die jarenlang werden opgevolgd (veruit het grootste aantal patiënten zat in stadium 2, red.).

Bij de groep die de "nieuwe" behandeling genoot, lag het sterftecijfer na 5 jaar 8 procentpunt lager. De kanker was ook bij minder patiënten teruggekeerd en uitgezaaid. Dat is belangrijk, want als baarmoederhalskanker na een eerste behandeling terugkeert, bemoeilijkt dat de zaken nog eens extra.

De Britse onderzoekers concluderen dat door deze winstfactoren samen te voegen, de overlevingskans tot 40 procent groter wordt in dit specifieke stadium. Mary McCormak van het University College London, die de studie leidde, heeft het in de Britse krant The Guardian over "de belangrijkste doorbraak in de behandeling sinds het einde van de vorige eeuw".

"Een extra optie in de behandeling"

Toon Van Gorp, expert baarmoederhalskanker aan het UZ Leuven, heeft het in een gesprek met VRT NWS over "een stap in de goede richting. Het is een optie erbij in de behandeling." Dat is belangrijk, want het is een moeilijk te behandelen kanker.

Ook het nieuws dat de kanker minder snel terugkomt, is heel belangrijk. Van Gorp benadrukt wel dat je het niet mag veralgemenen naar alle patiënten, en enkel naar stadium 2 mag kijken. Volgens cijfers van 2021 zou het daarbij gaan om minder dan een vijfde van de patiënten, maar elke patiënt die beter geholpen kan worden, is uiteraard een extra winst. Van Gorp zegt ook dat de radiotherapie intussen is verbeterd, vergeleken met de radiotherapie gebruikt in de studie.

Er zijn ook behandelingen met immuuntherapie, maar die zou vooral goed werken in stadium 3. In stadium 1 van de ziekte, de eerste fase, wordt er chirurgisch ingegrepen. Intussen blijft preventie belangrijk, zowel door vaccinatie als door een goede screening, benadrukken experts.

Zo kan vanaf dit jaar baarmoederhalskanker onmiddellijk opgespoord worden via een HPV-test, waardoor er nog beter preventief kan worden gewerkt.

Meer weten? Klik hier voor de volledige studie in The Lancet.