Auteur: Ellen van Gaalen - ad.nl/binnenland

Oncologisch chirurg Bas Wijnhoven. 

EMC / JASPET HOF / Getty Images/Science Photo Libra.

Patiënten met slokdarmkanker hoeven misschien niet altijd een operatie te ondergaan. Bij een deel slaan chemotherapie en bestraling zo goed aan dat ze kunnen afwachten. Dat is goed nieuws voor patiënten, want een slokdarmoperatie is ingrijpend. ,, 60 procent houdt daar last van.”

Jaarlijks krijgen zo’n drieduizend mensen de diagnose slokdarmkanker. Als er geen uitzaaiingen zijn, krijgen die mensen standaard 5 keer chemo, 23 keer bestraling en daarna een operatie waarbij een deel van de slokdarm wordt verwijderd.

Dat laatste lijkt echter niet altijd nodig, concluderen onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam. ,,We zagen dat bij ongeveer een kwart van de patiënten die worden geopereerd helemaal geen tumorcellen meer in de slokdarm zaten”, verklaart oncologisch chirurg Bas Wijnhoven. Afwachten was dus ook een optie geweest.

Dat is belangrijke informatie, want een slokdarmoperatie is ingrijpend. Tijdens die ingreep wordt de slokdarm grotendeels verwijderd en de maag opgetrokken naar de borstholte om dat deel te vervangen. ,,De maag wordt een stuk kleiner, met eten zitten mensen bijvoorbeeld sneller vol. Ze moeten vaak een aangepast dieet volgen”, weet Wijnhoven.

Bovendien krijgt 60 procent na een operatie complicaties, zoals een longontsteking, hartritmestoornis of lekkage aan de nieuwe verbinding die is gemaakt. Het duurt maanden voordat deze patiënten weer een beetje de oude zijn. En dan nog houdt twee derde ook jaren later nog klachten, zoals buikpijn na het eten, gewichtsverlies, pijn aan de littekens op de borstholte en verminderde energie.

Tumorcellen:

Twaalf ziekenhuizen deden de afgelopen jaren mee aan onderzoek naar een andere behandeling. Mensen zonder uitzaaiingen werden niet standaard geopereerd. Ze moesten na zes en twaalf weken terugkomen voor onderzoek om te zien of er nog tumorcellen in hun slokdarm zaten.

De 309 patiënten die op dat moment schoon leken, werden opgesplitst in twee groepen: 111 kregen meteen een operatie, 198 kwamen elke drie maanden terug om te zien of de kanker weg bleef. Zij stonden onder strenge controle: elke drie maanden kregen ze een maagonderzoek, waarbij hapjes uit de slokdarm werden genomen, een inwendige echo en een scan.

Twee jaar lang werden deze mensen gevolgd om te zien hoe hun overlevingskansen waren. De conclusie: die zijn nagenoeg gelijk. Wel bleek dat bijna de helft van de patiënten zonder operatie alsnog onder het mes moest, omdat er tóch tumorcellen te zien waren. ,,Dan heeft er toch iets gezeten dat we bij eerdere onderzoeken niet konden zien”, verklaart Wijnhoven. ,,Maar die uitgestelde operatie was niet risicovoller dan wanneer we die gelijk hadden gedaan. Daar waren de artsen vooraf bang voor.”

Oftewel, het lijkt erop dat afwachten voor sommige patiënten net zo veilig is als direct opereren. Tegelijkertijd is dat lang niet voor iedereen een optie, benadrukt Wijnhoven, want ‘slechts’ een derde is na chemotherapie en bestraling überhaupt schoon. Voor veel mensen blijft direct opereren noodzakelijk.

Overlevingskansen:

De onderzoekers durven pas volgend jaar zomer harde conclusies te trekken. Dan weten ze of de overlevingskansen na vijf jaar nog steeds gelijk zijn. Ook moet dan blijken welk kostenplaatje aan beide behandelingen kleeft. ,,Wat een operatie kost, weten we. Maar we weten niet hoe hoog de kosten zijn als we wachten met opereren en allerlei aanvullende onderzoeken bieden”, verklaart Wijnhoven.

Uiteindelijk hoopt de oncologisch chirurg dat het wachten met opereren een volwaardige behandeling wordt en dat patiënten meer keuze krijgen. Sommige patiënten zijn namelijk opgelucht dat ze niet direct hoeven te worden geopereerd, terwijl anderen de slokdarm liever zo snel mogelijk laten verwijderen. Wijnhoven: ,,Wachten kan onzeker zijn en het risico blijft dat alsnog een operatie nodig is. Het is de vraag hoe patiënten daarmee omgaan.”

Bron: www.ad.nl