Beschermt citroen (citrus) tegen kanker?
citrusfruit.
Nee, er is geen deugdelijk bewijs gevonden dat de stoffen uit citroen of andere citrusvruchten beschermen tegen kanker of de tumorgroei kunnen verminderen. Citrusvruchten passen goed binnen een gevarieerd menu en kunnen wel bijdragen aan een gezonde voeding.
Wat zijn citrusvruchten?
Citrusvruchten zijn vruchten die van bomen of struiken afkomen van de familie citrus. Voorbeelden zijn citroen, limoen, sinaasappel, mandarijn, grapefruit en mineola De oorsprong van dit plantenras ligt in Azië. Vanuit Azië zijn ze onder andere verspreid naar Zuid-Europa. De planten en vruchten groeien het beste bij temperaturen van 40°C en worden dus gekweekt in subtropische gebieden of in een verwarmde kas. De buitenkant van schil van citrusvruchten bevat kenmerkende geurige stoffen, de zogenaamde etherische oliën die als b.v. citroenrasp of sinaasappelrasp in gerechten of gebak worden gebruikt. De schil zelf is vrij bitter. De binnenkant van de vrucht bevat eetbaar vruchtvlees in partjes met soms harde, taaie vezels. Daarom worden citrusvruchten vaak alleen geperst gebruikt. Het vruchtvlees en sap zijn rijk aan vitamine C. Citrusvruchten passen goed binnen een gevarieerde voeding.
Stoffen in citrus:
Een verzamelnaam van mogelijk werkzame stoffen in citrus is limonoïden. Een kenmerk van deze stoffen is de bittere smaak; ze komen vooral voor in de zaden en sap van citrus. De meest voorkomende limonoïden zijn limonine en nomiline. In de schil van citrusvruchten zit ook de stof D-limoneen. Dit stofje is verantwoordelijk voor de kenmerkende geur van citrus.
In diverse studies zijn limonoïden in geconcentreerde vorm getest op een effect op kankercellen. De stoffen zijn alleen bij dieren getest waarbij verschillende effecten worden gerapporteerd.
Zo is na het toedienen van geconcentreerde D-limoneen aan muizen en in reageerbuizen gezien dat tumorcellen minder hard groeiden of sneller dan normaal stierven. Deze resultaten mogen echter niet vertaald worden naar het menselijk lichaam omdat de stoffen zich heel anders kunnen gedragen en de reacties heel anders kunnen zijn dan bij proefdieren of in reageerbuisjes. Ook is de stof is in geconcentreerde vorm getest op de cellen. In een dergelijke vorm komt de stof niet voor in de natuur.
In een overzichtsstudie is gekeken naar het effect van concentraten uit citrussappen op dikke darmkankercellen. Zowel in reageerbuisonderzoek als bij onderzoek in muizen zijn diverse gunstige effecten te zien op kankercellen. Deze resultaten kunnen niet vertaald worden naar het menselijk lichaam. De overzichtsstudie geeft aan dat er nog veel onderzoek gedaan moet worden met vers sap in plaats van geconcentreerde stoffen uit het sap.
Is er onderzoek bij mensen gedaan?
In twee studies is gekeken naar allerlei vormen waarin citrus gegeten of gedronken kan worden door mensen. Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van de schil van de verschillende citrusvruchten een verband heeft met een lager risico op huidkanker. De schil kan verwerkt zijn in jam, koek en gebak etc. Andere vormen van citrus (sap, vers of toegevoegd aan drank)hadden geen effect op het risico. In deze studie zijn mensen met huidkanker gevraagd in een interview en met een speciaal ontwikkelde vragenlijst naar het eetpatroon om na te gaan of zij citrusvruchten gebruiken en hoeveel. Dezelfde vragen zijn ook gesteld aan mensen zonder huidkanker. Er is ook gevraagd naar het aantal zonuren en gebruik van zonnebrandcrème.
Deelnemers hebben dus zelf aangegeven wat hun gebruik van citrusfruit was en hoe zij zijn omgegaan met zonblootstelling. Dat maakt dat de uitkomst niet erg betrouwbaar is omdat de werkelijkheid af zou kunnen wijken van wat ze rapporteerden.
In een andere overzichtsstudie is gekeken naar het gebruik van sinaasappelsap door mensen. Hierbij is niet naar voren gekomen dat het gebruik van sinaasappelsap geassocieerd is met een verlaagd risico op kanker.
Is het veilig?
De studies geven aan dat de stof D-limoneen licht giftig kan zijn bij bepaalde doseringen. Om zeker te zijn van veilig gebruik is er een maximale dagelijkse hoeveelheid vastgesteld. Dit is 100mg/kilo lichaamsgewicht. Voor een persoon van 70 kilo zou er 7 gram citrusschil per dag ingenomen mogen worden, dit komt overeen met de volledige schil van 1,5 citroenen of sinaasappels.
Grapefruit valt ook onder de citrusvruchten, maar heeft ook andere eigenschappen. Het sap van de grapefruit bevat de stof furanocoumarine dat invloed heeft op de werking van veel medicijnen en bijvoorbeeld de werking van chemotherapie verminderd. Tijdens de behandeling van kanker is er dus voorzichtigheid geboden bij het gebruikt van grapefruit (vers en sap).