AI-scanner spoort huidkanker vliegensvlug op.
Auteur: Martijn van Best - .techzine.nl
Zorg staat onder druk, technologie biedt mogelijk uitkomst.
De strijd tegen huidkanker gaat een nieuwe fase in met de komst van Dermazoom, een nieuw medisch diagnostisch centrum dat gebruikmaakt van een zeer geavanceerde huidscanner. Deze checkt met behulp van AI binnen enkele milliseconden of het bij een verdachte moedervlek om huidkanker gaat. Een directe uitslag voor patiënten, maar ook verlichting van de werkdruk voor dermatologen.
Nederland heeft een probleem met huidkanker. Het aantal gevallen stijgt, de behandelingskosten rijzen de pan uit en er is een groeiend personeelstekort vanwege het hoge aantal burn-outs onder jonge artsen. Het gevolg: steeds meer patiënten per ziekenhuis met dito groeiende wachtlijsten, dure geneesmiddelen en verpleging (hoe later huidkanker wordt ontdekt, hoe ingrijpender de behandeling) en natuurlijk ziekteverzuim van de patiënten zelf.
Gelukkig helpt de technologie een handje. Dr. Margrit Brinkmann, die al 25 jaar de naar haar vernoemde kliniek runt in Nieuwegein, heeft in de ruimte naast haar bekende dermatologiecentrum een imposant apparaat geïnstalleerd. Deze huidscanner is van de firma Canfield Scientific, wereldleider op het gebied van medische imaging software en daarbij behorende diensten. In heel Europa staan momenteel 35 van dergelijke gevaartes. “Die zijn veelal in gebruik voor onderzoek. Wij zetten ‘m in voor diagnostiek, wat wil zeggen het opsporen van huidkanker”, zegt Brinkmann.
Geen moedervlekje onopgemerkt:
De Vectra WB360 (de WB staat voor ‘Whole Body’) is uitgerust met 92 digitale camera’s die haarscherpe beelden maken van alle kanten van een patiënt. De camera’s kunnen tot 200 keer inzoomen, het scanproces is in milliseconden gebeurd. Geen moedervlekje blijft onopgemerkt. Een mix van multimodale AI-modellen onderzoekt vervolgens het fotomateriaal en detecteert ter plekke mogelijke melanomen en andere oneffenheden die aandacht behoeven van een menselijke arts.
Het doel van het apparaat is om huidkanker al in een heel vroeg stadium te detecteren, wat de kans op een succesvolle behandeling aanzienlijk vergroot. Traditioneel gebeurt het zoeken naar melanomen en andere risicovolle zaken op het lichaam met een handscanner, al dan niet digitaal. Dat gaat veel trager én is foutgevoeliger, omdat de dermatoloog elk plekje afzonderlijk moet afgaan.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Speld in een hooiberg:
Een melanoom onderscheiden van een ‘gewone’ moedervlek is als zoeken naar de spreekwoordelijke speld in een hooiberg, aldus Brinkmann. “En je moet keuzes maken als arts. Als iemand honderd moedervlekken heeft, kun je ze niet alle honderd één voor één afgaan. Met dit apparaat pak je ze allemaal in één keer.” De verantwoordelijkheid voor de definitieve diagnose blijft natuurlijk bij de arts, benadrukt ze.
De technologie komt niets te vroeg. Voorafgaand aan de officiële ingebruikname wijst Brinkmann op alarmerende cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Tussen 2017 en 2027 zal het aantal Nederlanders met huidkanker vermoedelijk met 35 procent zijn gestegen. Voor melanomen, de meest agressieve vorm van deze ziekte, is dat zelfs 53 procent. “De oorzaak daarvoor moeten we zoeken in de jaren tachtig en negentig, toen steeds meer mensen zonvakanties gingen boeken, destijds nog vaak zonder zich ter plaatse goed in te smeren”, zegt ze.
‘Zonnebaders kan ik niet áánzien’
Naar schatting lopen de kosten voor huidkankerbehandelingen tegen 2030 op tot 1,35 miljard euro. “Elk jaar sterven 800 mensen aan een melanoom, dat aantal is sinds 1990 verdubbeld. Tegelijkertijd is er een groot tekort aan medisch personeel, wat de druk op de zorg enorm vergroot,” uit Brinkmann haar zorgen.
“Deze technologie zorgt voor kortere wachttijden en neemt diagnostiek –die enorm veel tijd kost– uit handen van dermatologen. Zo blijft huidkankerzorg toegankelijker en verlichten we de druk op ziekenhuizen en specialisten.” Het beoogde resultaat is tweeledig: de tijd die dermatologen moeten besteden aan diagnostiek komt vrij voor daadwerkelijke behandeling en die behandeling kan dankzij de vroege detectie ook veel eerder beginnen, wat de kans op genezing vergroot.
Lijkt op bodyscanner Schiphol:
Het apparaat, dat het grootste gedeelte van de onderzoeksruimte van Dermazoom in beslag neemt, heeft wel iets weg van een bodyscanner bij de beveiliging op Schiphol. Het werkt ook ongeveer net zo snel, al moet je je als patiënt in tegenstelling tot Schiphol natuurlijk ontkleden. De verzamelde data blijft anoniem, omdat de afzonderlijke gegevens in stukjes worden gehakt en geanonimiseerd bewaard. Markeringen als tatoeages en andere opvallende niet-medisch relevante verschijnselen die identificatie mogelijk kunnen maken, komen niet in de datasets.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
De gebruikte AI-modellen zijn door Canfield grotendeels intern ontwikkeld en getraind op grote hoeveelheden geanonimiseerde datasets. Die data is voor een belangrijk gedeelte afkomstig van het onderzoek van de wereldvermaarde dermato-oncoloog Peter Soyer. Die heeft sinds 2018 al meer dan 6.000 deelnemers aan zijn onderzoek gefotografeerd. Dat heeft zo’n 257.000 foto’s opgeleverd, goed voor 28 terabytes aan data.
Australisch onderzoek:
De komst van deze machine naar de nieuwe kliniek van Brinkmann is zo bijzonder, dat Soyer er speciaal vanuit zijn standplaats aan de universiteit van Queensland in Australië voor naar Nederland vloog. Voor Soyer, die van oorsprong Oostenrijks is, een mooie gelegenheid om eens in zijn eigen taal met de van origine Duitse Margrit Brinkmann over hun gezamenlijke vakgebied te converseren. Huidkankeronderzoek staat in Australië hoog op de agenda. Niet verwonderlijk in een land waar sommige gebieden 3.000 zonuren per jaar kennen en de bevolking voor een groot gedeelte bestaat uit mensen met een lichte huid.
De Tekst gaat verder onder de Foto:
Professor Peter Soyer.
“Wat mij betreft gaan we naar een situatie toe dat elke burger vanaf een bepaalde leeftijd een keer door zo’n apparaat gaat”, vindt Soyer, die voor zijn onderzoek onlangs een prestigieuze Australische wetenschapsprijs in ontvangst mocht nemen, de Eureka Award.
Een dergelijke scan moet natuurlijk altijd vrijwillig gebeuren, haast hij zich te zeggen. Maar als professionals die ontelbare malen hebben gezien welk verwoestend effect huidkanker kan hebben, zijn Soyer en Brinkmann het met elkaar eens: “Dit zou eigenlijk in het basispakket van de zorg moeten.” Zover is het nog niet, al zegt Brinkmann dat ze in onderhandeling is met de zorgverzekeraars hierover. “Een aantal zijn al overstag. Uiteindelijk bespaart dit natuurlijk ook een hoop geld.”
Alleen met doorverwijzing:
De huidscanner, die het kloppende hart is van Dermazoom, is voorlopig uitsluitend bedoeld voor patiënten die veel risico lopen, omdat ze bijvoorbeeld een lichte huid hebben, of meer dan honderd moedervlekken. Een doorverwijzing van een arts is noodzakelijk. In de praktijk betekent dit een potentiële doelgroep van zo’n 250.000 hoogrisicopatiënten die in Nederland te vinden zijn.
De naastgelegen Dr. Brinkmann-kliniek voor behandeling staat overigens los van Dermazoom. Na diagnose kan behandeling overal plaatsvinden, dat hoeft ‘natuurlijk’ niet bij Dr. Brinkmann zelf, zegt ze. Behalve in Nieuwegein staat ook in Assen een scanner in de Dermazoom-vestiging aldaar. De ambitie is om deze apparaten op verschillende plekken in het land neer te zetten, al is nog niet duidelijk waar precies. “Deze technologie kan ons helpen huidkankerzorg toegankelijk en betaalbaar te houden, zonder dat patiënten lang hoeven te wachten op hun diagnose.”
Bron: www.techzine.nl